“Als de spaarrente nog altijd niet beweegt, zullen we alle middelen gebruiken die we ter beschikking hebben” om de banken aan te zetten om spaarders beter te vergoeden. Dat heeft federaal minister van Financiën Vincent Van Peteghem gezegd in het RTBF-programma Jeudi en Prime. Welk soort maatregelen de federale regering zou kunnen nemen, zei hij er niet bij.
Bron: BELGA
De inschrijvingsperiode voor de eenjarige staatsbon, die wordt uitgegeven op 4 september, loopt stilaan ten einde. Tot middernacht is het nog mogelijk om in te schrijven via het Federaal Agentschap van de Schuld, en vrijdag overdag via de deelnemende banken.
“Het uiteindelijk opgehaalde bedrag zal maandag bekend zijn”, aldus Van Peteghem. Volgens hem zou de kaap van de 20 miljard donderdagavond nog overschreden worden. Zo’n 250.000 spaarders hebben zich ingeschreven via het schuldagentschap en bijna evenveel via de banken. De opgehaalde bedragen variëren van 100 tot 200.000 euro, met een gemiddelde van 33.000 euro, zei hij.
Niet verwacht
De minster van Financiën zei dat hij zo’n succes helemaal niet had verwacht. “Dit is een signaal van kleine spaarders aan de banken. Als je kijkt naar het verschil tussen de hypotheekrente en de spaarrente, dan is het verschil te groot.” Ook voor de financiële markten is het een signaal, aldus nog de minister.
“Het overschot van 7 of 8 miljard - ten opzichte van de 13 miljard aan schuldherfinanciering die voor dit jaar gepland stond - zal opnieuw worden geïnvesteerd op de internationale markt. Daar zullen we een groter rendement krijgen dan wat we de mensen vandaag geven en dat is positief voor de begroting.”
Er werd al voor 19.553.949.000 euro ingeschreven op de nieuwe staatsbon van één jaar die door de Belgische overheid uitgegeven wordt. Dat meldt het Agentschap van de Schuld.
Via de financiële instellingen werd op vijf dagen meer dan 11,12 miljard euro opgehaald. Rechtstreeks via de overheid was donderdagmiddag al voor ruim 8,43 miljard euro ingeschreven.
De campagne loopt nog tot 1 september. Donderdag is de laatste dag voor het overheidsloket van de staatsbon. De banken gaan door tot vrijdag 16 uur. Zowel bij de overheid als bij de grootbanken zijn er geen kosten verbonden aan een inschrijving op deze staatsbon.
Geld dat via overschrijvingen pas op 4 september aankomt, valt buiten de termijn en zal de overheid terugstorten, zei een woordvoerster van minister van Financiën Van Peteghem eerder al.
De staatsbon brengt dankzij een verlaagde roerende voorheffing 2,81 procent netto op. Verschillende banken hebben gedurende de looptijd van de staatsboncampagne hun rente op termijnrekeningen verhoogd.
Diesel tanken wordt vanaf vrijdag goedkoper. De maximumprijs voor een liter diesel (B7) daalt met 5,2 cent tot 1,9270 euro, meldt de FOD Economie. Dinsdag steeg de prijs van diesel nog tot het hoogste niveau sinds november vorig jaar.
Bron: BELGA
Ook stookolie (50S) inslaan wordt goedkoper. Voor bestellingen van meer dan 2.000 liter daalt de maximumprijs met 4,2 cent tot 1,0071 euro per liter.
De prijsdalingen zijn een gevolg van de noteringen van de olieproducten en biocomponenten op de internationale markten.
De Morgen-journalist Dimitri Thijskens schrijft wekelijks deze ‘Ons geld’-nieuwsbrief. Laat uw e-mailadres hieronder achter om hem in uw mailbox te krijgen.
Een overdonderend succes: er zijn weinig andere termen om de uitgifte van de staatsbon met een looptijd van één jaar te beschrijven. Vorige week donderdag op de eerste dag waarop ingetekend kon worden, was al duidelijk dat er records gebroken zouden worden. Terwijl de zogenaamde Leterme-bon 5,7 miljard euro opbracht in 2011, stond de teller voor de Van Peteghem-bon woensdag al op 16,1 miljard euro. En er kan nog tot morgen ingetekend worden bij de banken: de kaap van de 20 miljard euro zal ongetwijfeld gerond worden. Er wordt zelfs extra personeel ingezet om de stormloop aan te kunnen.
Natuurlijk klinkt er hier en daar kritiek bij beleggers en bij de politieke oppositie. Experts wijzen er bovendien op dat dit toch wel een schokje is binnen de bankensector. Het is geld dat de banken op een of andere manier zullen moeten herfinancieren. Maar dat valt al bij al wel mee: 20 miljard euro is slechts 7 procent van het totaal van 300 miljard die op de spaarboekjes geparkeerd staat. Sinds de bankencrisis zijn banken verplicht om grotere buffers aan te houden, het zal hen met andere woorden niet op de knieën krijgen. Alhoewel er van bank tot bank toch wel wat verschillen zijn. Maar het is slechts voor één jaar, de kans is groot dat dat geld in september volgend jaar massaal terugvloeit naar de spaarboekjes.
Tenzij minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) zou beslissen om later dit jaar opnieuw zo’n staatsbon uit te schrijven. Hij zal nu ongetwijfeld de reactie van de grootbanken afwachten. En dat is – tot spijt van wie het benijdt – de luxepositie waarin Van Peteghem zich gewrongen heeft: hij heeft een stevige stok achter de deur. Alleen al de dreiging om er nog eens mee uit te halen, zou de banken weleens kunnen bewegen om die spaarrente toch op te trekken. En daar is het hem om te doen. Zijn missie is nu dus meer dan geslaagd.
“Maar de overheid had die concurrentie ook op een andere manier kunnen organiseren, bijvoorbeeld door een staatsbon op drie of vijf jaar met aantrekkelijke roerende voorheffing aan te bieden”, haalt professor financiële economie Hans Degryse (KU Leuven) aan. Professor Paul De Grauwe (London School of Economics) vindt dan weer dat Van Peteghem nog een stap verder moet gaan: “Mijn voorstel is dat hij dat minstens elk trimester zou herhalen. Een aangehouden strategie zal de bankiers pijn beginnen doen. Ze zullen onder de druk van de concurrentie die de minister organiseert gedwongen worden om een deel van de superwinsten die ze nu realiseren uit te betalen aan de spaarders in plaats van aan de aandeelhouders.”
Koudeprik
Intussen is er ook goed nieuws voor de mensen die een huis willen kopen: de prijzen voor woningen zullen de komende maanden met een stevige 3 procent gaan dalen, zegt ING in een studie. “We voorspellen dat er een knik komt, maar we verwachten tegelijk dat de prijzen daarna weer hernemen. Want de rente mag dan wel gestegen zijn, die botst binnenkort wellicht óók op haar piek”, zegt onderzoeker Wouter Thierie. Het is dus hét moment om u op de huizenmarkt te begeven.
Toch blijft het ook uitkijken voor de inflatie, die nog altijd op 4,09 procent zit. En er duiken weer hogere dieselprijzen op. De zorgen voor de gasprijzen zijn bovendien niet weg. We stevenen af op een nieuwe winter zonder Russisch gas, waarbij we moeten hopen dat de eerste koudeprik lang uitblijft. Ook Nederland zal over negen jaar trouwens met problemen geconfronteerd worden als de gasvoorraden uitgeput zijn. U houdt uit voorzorg dus best toch nog wat geld op uw spaarboekje voor dringende kosten.
Tot volgende week,
Dimitri Thijskens,
Economiejournalist
De nieuwe staatsbon is een absoluut succes. Spaarders hebben al voor meer dan 12 miljard euro ingeschreven en daar lijkt het niet bij te blijven. Wat is de federale regering het komende jaar met al dat geld van plan?
De nieuwe staatsbon blijft populair. Volgens de recentste cijfers werd al voor 12,24 miljard euro ingetekend. Vergeleken met de 5,7 miljard euro die de Leterme-bon twaalf jaar geleden opbracht, is dat een onverhoopt succes.
Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) kan met de opbrengsten van die eenjarige staatsbon dus meer dan tevreden zijn. Maar waar wil de overheid dat opgehaalde bedrag nu voor gebruiken?
“In eerste instantie om het begrotingstekort te financieren”, vertelt Hans Degryse, professor Financiële Economie aan de KU Leuven in “De wereld vandaag” op Radio 1. “Daarnaast zal het bedrag ook een deel van de schulden vervangen die we in het verleden zijn aangegaan. Ons land moest dit jaar rond de 51 miljard euro ophalen op de markt om haar behoeften te financieren. Voor een groot deel zal de staatsbon daar nu al aan voldoen.”
Beter dan gehoopt
Hoeveel de staatsbon uiteindelijk zal opbrengen, valt nog niet exact te becijferen. Maar dat het opgehaalde bedrag de verwachtingen zal overstijgen, lijdt geen twijfel. “Misschien dat er in totaal wel 20 miljard euro binnenkomt”, schat Degryse. “In dat geval zou er zelfs even een overschot zijn. Dat kan gebruikt worden om tijdelijk bij banken te deponeren of om uitstaande schulden mee op te kopen.”
BELUISTER - Waar moet het geld van de staatsbon-investeerders voor dienen?
Wat gaat de overheid doen met het geld dat het ophaalt met de staatsbon?
Hoe dan ook gaat het om een financiering op korte termijn. Volgend jaar krijgen de investeerders hun geld terug, inclusief de beloofde nettorente van 2,81 procent. Is de kans groot dat de overheid haar broek zal scheuren aan die terugbetalingen? “We zullen op dat moment vlak na de verkiezingen zitten, misschien nog met een regeringsvorming”, vertelt Degryse. “Hoe hoog de rente op dat moment zal zijn, moeten we nog afwachten. In die zin stelt de overheid zich wel bloot aan een bepaald risico.”
De kaap van 20 miljard euro die Degryse stelt, lijkt verre van onrealistisch. Maar is die massale interesse ook het bewijs dat de staatsbon werkt? “De vraag is voor wat”, concludeert hij. “Vermoedelijk wel om druk te zetten op de banken om hun rentes aan te passen. Bij termijnrekeningen lijkt dat het geval te zijn, voor spaarboekjes nog niet. Maar het is ook een politiek instrument dat in zekere zin ingaat tegen het traditionele beleid van de schatkist om op lange termijn te financieren. Met de looptijd van een jaar, wijkt men daar nu van af. Daar kun je je wel vragen bijstellen.”
Debitcoin(BTC) koers is momenteel keihard aan het stijgen. De reden hierachter is zeer waarschijnlijk de overwinning die de Amerikaanse vermogensbeheerder Grayscale heeft behaald. In juni 2022 werd de aanvraag van Grayscale voor een bitcoin spot Exchange Traded Fund (ETF) door de AmerikaanseSecurities and Exchange Commission(SEC) geweigerd. Echter heeft de U.S. Court die weigering nu verworpen, waardoor de goedkeuringsprocedure voor de Grayscale bitcoin ETF wordt hervat.
Weigering SEC voor acceptatie bitcoin ETF verworpen
Op 29 juni 2022 werd de aanvraag van Grayscale om hun bitcoin fonds (GBTC) in eenspot ETF te veranderen geweigerd. Op dezelfde dag nog initieerde de vermogensbeheerder een rechtszaak met een petitie. Na een lange zitting van meer dan een jaar heeft de Court of Appeals in Washington DC besloten om de weigering van de SEC te verwerpen.
Grayscale kan hiermee de allereerste spot bitcoin ETF in de Verenigde Staten in handen krijgen. Een bitcoin spot ETF is een fonds waar men in kan investeren dat rendementen beloont op basis van de huidige koers. Men investeert hiermee incryptozonder de tokens zelf in bewaring te nemen. In plaats daarvan heeft men aandelen in handen.
Door de winst in de rechtszaak zette debitcoin koerseen enorme en rappe stijging in. Voor het nieuws schommelde de bitcoin koers rond de $26.000. Momenteel gaat één bitcoin voor $27.500 over de toonbank. In een tijdsspanne van een half uur is de munt daarmee met 5% in waarde gestegen.
Goedkeuring Grayscale bitcoin ETF niet zeker
De overwinning in de rechtszaak rondom de Grayscale spot bitcoin ETF zet aardig wat roering in. Het 24-uurs-handelsvolume van bitcoin staat nu rond de$16,8 miljard en is met 77% gestegen. Verwacht wordt dat de overwinning van Grayscale de deuren zal openen voor een hele reeks aan bitcoin spot ETF’s.
Daarentegen is de goedkeuring voor het fonds zeker niet gegarandeerd. De overwinning binnen de rechtszaak betekent enkel een hervatting van de goedkeuringsprocedure voor de Grayscale bitcoin spot ETF. Of hij er daadwerkelijk ook komt zal liggen aan de Securities and Exchange Commission. Als het beursfonds er komt zalcrypto exchangeCoinbase de ETF faciliteren.
De aandelen van de in moeilijkheden verkerende Chinese vastgoedgigant Evergrande kelderden maandag op de beurs in Hongkong. De koersval volgde op het opheffen van een handelsopschorting van zeventien maanden, nadat het concern zijn resultaten over de eerste helft van 2023 had gepubliceerd.
Bron: BELGA
De aandelenkoers van Evergrande ging tot 87 procent onderuit. Het bedrijf, dat een groot schuldsaneringsproces ondergaat, leed tussen januari en juni dit jaar een verlies van 33 miljard yuan, omgerekend zo’n 4,2 miljard euro. In dezelfde periode vorig jaar bedroeg het verlies ruim 66 miljard yuan. Eerder had het bedrijf al de resultaten over de afgelopen twee jaar bekendgemaakt.
Het vastgoedconcern kwam eind 2021 in de problemen door de hoge schulden en dreigde met een bankroet voor een schokgolf op de financiële markten te zorgen. Evergrande werd daarmee het symbool van de vastgoedcrisis in China. Het concern is nu bezig om met schuldeisers uit meerdere landen tot een akkoord te komen over het opschonen van de financiën. Daarvoor vroeg Evergrande eerder deze maand een vorm van uitstel van betaling aan in New York.
Bij zijn halfjaarcijfers zei Evergrande dat zijn voortbestaan afhangt van het succes van die herstructurering van ruim 29 miljard euro aan buitenlandse schulden. De schuldeisers van Evergrande zullen maandag stemmen over een voorstel van het bedrijf met betrekking tot zijn buitenlandse schulden. Het plan biedt crediteuren de keuze om hun schulden om te wisselen in nieuwe schuldpapieren van het bedrijf en in aandelen van twee dochterondernemingen, Evergrande Property Services Group en Evergrande New Energy Vehicle Group.
In maart 2022 schortte de beurs van Hongkong de handel in Evergrande-aandelen op nadat het bedrijf zijn financiële resultaten voor 2021 niet had gepubliceerd.
Vloeibaar gas wordt gewonnen in een Gazpromsite in Siberië. Rusland blijft zo goed voor zowat 15 procent van de totale Europese gasbevoorrading.Beeld Bloomberg via Getty Images
De zomer loopt stilaan ten einde. Een tweede winter met veel minder Russisch gas dient zich aan. Hoe zit het met onze energiebevoorrading? Van acute tekorten en horrorprijzen lijkt geen sprake meer. Maar helemaal gerust zijn we nog niet. ‘De eerste koudeprik laat het best even op zich wachten.’
“Rusland is ongelooflijk onbelangrijk voor de wereldeconomie, behalve voor olie en gas. Het is eigenlijk een groot benzinestation.” Aan het woord is Jason Furman, Harvard-econoom en voormalig topadviseur van Amerikaans president Barack Obama, in februari 2022. Enkele dagen later valt het Russische leger Oekraïne binnen. Het vervolg is bekend.
Door de economische oorlog met Rusland heeft Europa zijn afhankelijkheid van goedkoop Russisch gas het voorbije anderhalf jaar drastisch afgebouwd, onder meer via de massale import van vloeibaar gas (lng) uit de VS en Qatar. Evident was dat niet – denk aan de historisch hoge energieprijzen van vorig jaar – maar vandaag lijkt Europa het ergste achter de rug te hebben. Sinds de zomer van 2022 hebben de Europese gasprijzen een ferme duik genomen.
Met dank aan goedgevulde gasreserves, mild weer en forse energiebesparing door gezinnen en bedrijven zijn we eerder dit jaar zo onze eerste winter met veel minder Russisch gas heelhuids doorgekomen. Nu klopt nummer twee stilaan op de deur.
Wat betreft de Europese gasreserves is er alvast goed nieuws: die blijken nu al voor 92 procent gevuld. Duitsland, waar de industriële groei jarenlang is aangejaagd met behulp van Russisch pijpleidinggas, zit bijvoorbeeld aan 93 procent, wat overeenkomt met 24 miljard kubieke meter gas. De (bescheiden) Belgische reserves zijn voor 89 procent gevuld. “Die reserves geven ons wel wat marge voor de bevoorrading, ja. Zeker als de eerste winterprik even op zich zou laten wachten”, zegt Ivo Van Isterdael, hoofdadviseur bij energieregulator CREG.
“Stel dat de kou zich maar tegen eind december aandient in Europa, dan kun je die reserves aanspreken. Je weet dan: we komen deze winter normaal veilig door. Als het begin november al de stenen uit de grond vriest, krijg je een andere situatie. Dan zul je een beroep moeten doen op de markt om de bevoorrading te verzekeren tot maart.” De EU-gasreserves zijn goed voor een derde van ons winters verbruik.
Lng
Ondanks alles blijft Rusland een belangrijke energieleverancier van Europa. Er komt nog altijd Russisch gas binnen via pijpleidingen door Oekraïne en de Balkan. Intussen gaat ook de handel in Russisch vloeibaar gas door, onder meer via de haven van Zeebrugge in België. Rusland blijft zo goed voor zowat 15 procent van de totale Europese gasbevoorrading.
De kans dat president Vladimir Poetin straks de gaskraan opnieuw volledig opendraait, lijkt echter klein. Sowieso heeft Europa zich voorgenomen om het tegen 2027 helemaal zonder Russisch gas te rooien.
Zo moet Europa ook komende winter vooral uitkijken naar de import van Noors aardgas en van buitenlands vloeibaar gas per schip. Die laatste markt lijkt meer dan ooit mondiaal. Leveranciers zoals de VS, Qatar en Australië verkopen hun lng over de hele planeet. De energiehonger blijkt overal groot: in Europa uiteraard, maar even goed in Azië en Latijns-Amerika.
“De voorbije weken hebben we zo gezien dat een mogelijke arbeidersstaking bij de lng-terminals in – godbetert – Australië de Europese energieprijzen omhoog heeft geduwd”, zegt Mathieu Blondeel (VU Amsterdam).
Als het over energie gaat, is het nieuwe modewoord in de Europese hoofdsteden dan ook ‘volatiliteit’. Hoewel de vrees voor acute tekorten en horrorprijzen zoals in 2022 (met een ongeziene piek tot boven 300 euro per megawattuur precies een jaar geleden, een tienvoud van de normale gasprijs) is weggeëbd, blijft de situatie nog altijd behoorlijk onvoorspelbaar. Er lijkt niet veel nodig om de prijs weer te doen stijgen naar een pijnlijk hoog niveau.
China
Een geluk bij een ongeluk is dat de voorspelde economische comeback van China na de coronacrisis op zich laat wachten. Volgens een schatting van het Internationaal Energieagentschap (IEA) uit maart zou de Chinese vraag naar lng dit jaar met meer dan 10 procent groeien. Die groei zou de wereldwijde concurrentie voor vloeibaar gas verder aanwakkeren en de prijzen mogelijk opnieuw opdrijven naar “onhoudbare niveaus”, aldus het agentschap een half jaar geleden. Voorlopig komt het niet zover.
Voor echte rust in de energietent lijkt het minstens wachten tot 2025-2026: dan zal het lng-aanbod in de VS en Qatar stijgen, waardoor er wellicht ademruimte komt op de markt. Los hiervan blijft het zaak voor Europa om zo snel mogelijk de overstap naar hernieuwbare energiebronnen te maken.
Het Internationaal Energieagentschap heeft recent alvast zijn ramingen voor de Europese groene energiesector bijgesteld. Volgens het agentschap zal de groei hiervan in 2023 en 2024 een derde hoger liggen dan eerder voorspeld, vooral dankzij extra noodinvesteringen.
“Er gebeuren mooie inspanningen”, beaamt Blondeel. “Al is het wel nog met vallen en opstaan. Zo kwam er recent het goede nieuws dat oliebedrijven BP en Total Energies ruim 12 miljard euro investeren in Duitsland om windparken op zee te bouwen. Tegelijk liet Zweeds energiebedrijf Vattenfall onlangs weten dat het voorlopig niet doorzet met een groot windpark voor de Noordzeekust van het VK, onder meer vanwege de gestegen bouwkosten en de hogere rente.”
Een Tesla is zondagavond rond 21 uur in brand gevlogen tijdens een rit op de Smeetshofweg in Grote-Brogel. Het elektrisch voertuig was nog maar net vertrokken toen er rook opsteeg aan de voorkant. Vermoedelijk ontstond de brand door een kortsluiting aan de 12 Volt-batterij.
Marij Wyers
De Tesla is volledig uitgebrand. De bestuurder kon zijn elektrisch voertuig tijdig aan de kant zetten en uitstappen. “De exacte oorzaak is niet meteen duidelijk, maar alles wijst op een eerder klassieke autobrand door een kortsluiting en dus niet aan de hoge spanningsbatterij voor het aandrijfcircuit”, zegt brandweerofficier Roel Adriaenssens van hulpverleningszone Noord-Limburg. Het lijkt erop dat de brand ontstond aan de gewone 12 Volt-batterij die in elk voertuig ligt.
De brandweer bluste de Tesla met water. “Bij de takeldienst zal het voertuig in het oog gehouden worden om te verhinderen dat het opnieuw ontvlamt”, zegt de brandweerofficier. (maw)
People collect Muscat grapes on August 13, 2008 in a vineyard on the Rombeau domain in Rivesaltes, southern France, launching the grape harvest in France. AFP PHOTO / RAYMOND ROIGBeeld AFP
Fransen zijn minder wijn gaan drinken terwijl Franse wijnboeren evenveel produceren. De Franse overheid geeft daarom 200 miljoen euro uit om het wijnoverschot te vernietigen.
Dat maakte minister van Landbouw Marc Fesneau vrijdag bekend. Hij hoopt dat de Franse wijnprijzen niet langer zullen dalen door de weggevallen vraag. Voor veel wijnboeren is de productie zelfs niet langer winstgevend.
De minister bekostigt de vernietiging met 160 miljoen euro uit een speciale EU-subsidiepot. Die werd zo’n twintig jaar geleden opgetuigd toen Europa kampte met een enorm wijnoverschot, als gevolg van de eigen landbouwsubsidies. De overige 40 miljoen euro komt van de Franse overheid.
Met het geld koopt de overheid het surplus op bij wijnboeren. Hoeveel wijn er vernietigd zal worden en hoe het proces eruit zal zien, is nog niet duidelijk. De alcohol die vrijkomt bij de vernietiging is bedoeld voor producten als desinfectiegel, schoonmaakproducten en parfum.
Steeds minder gedronken
Uit cijfers van de Franse observator voor drugsconsumptie en verslavingen OFDT blijkt dat Fransen elk jaar minder wijn zijn gaan drinken. De bierconsumptie, daarentegen, blijft van jaar op jaar stabiel of stijgt licht. In 2021 dronk een gemiddelde Fransman jaarlijks zo’n 40 liter wijn en 30 liter bier. In dit tempo zal bier op termijn de dominante drank worden in Frankrijk. Met name speciaalbier wordt steeds populairder.
Wat ook bijdraagt is de inflatie, waardoor de kosten voor het levensonderhoud zijn gestegen en Fransen het afgelopen jaar minder luxeproducten kochten. Een hogere export biedt geen uitweg: uit recente cijfers van de Europese Commissie blijkt dat ook andere West-Europeanen minder wijn zijn gaan drinken.
De Franse wijnboeren zijn ondertussen niet minder wijn gaan produceren, waardoor vraag en aanbod niet langer in balans zijn en de prijs flink daalt. Veel wijngaarden draaien hierdoor verlies. Zeker in de regio Bordeaux is dat merkbaar: volgens de lokale boerenbond zit een derde van de wijngaarden er in de financiële problemen.
Ook de zuidoostelijke regio Languedoc, bekend om de omvangrijke productie van volle rode wijnen, kampt met grote problemen. “We produceren te veel wijn en de verkoopprijs ligt nu onder de productieprijs”, zegt de voorzitter van de regionale wijnboerenorganisatie Jean-Philippe Granier tegen het Franse persbureau AFP. “We draaien nu verlies.”
Overstap op olijven
Het vernietigen van de wijn is een marktingreep door de Franse overheid, bedoeld om de wijngaarden overeind te houden. In juni trok het ministerie van Landbouw al 57 miljoen euro uit om noodlijdende wijngaarden in de regio Bordeaux te ondersteunen.
Maar, zo benadrukte minister Fesneau vrijdag, dat de overheid ingrijpt betekent niet dat de Franse wijnindustrie op hetzelfde elan verder kan. “De industrie moet naar de toekomst kijken en zich aanpassen aan het veranderde consumentengedrag”, zei de minister. Frankrijk kent al subsidiepotjes voor wijnboeren die hun economische activiteit (deels) willen veranderen en bijvoorbeeld olijven willen produceren.
Frankrijk is niet het enige land met een wijnoverschot. Australië heeft 2,8 miljard flessen over, die mogelijk ook vernietigd worden. Het Australische overschot is deels het gevolg van een handelsdispuut met China, dat niet langer Australische wijn importeert.
Met een opbrengst van 4,5 miljard euro op twee dagen tijd is de staatsbon goed op weg om alle records te breken. Het is meer dan vervelend voor de banken, die zo veel spaargeld en winsten zien wegvloeien. Maar of het hen ook in de problemen brengt, is een ander paar mouwen.
‘Als de banken de rentes onvoldoende optrekken, kunnen we in het najaar nog een keer een staatsbon uitgeven.’Beeld Eva Beeusaert
De inflatie, energie, de zorg: aan crisissen geen gebrek. In zulke onzekere tijden moet een regering haar bevolking beschermen. En dat is niet altijd even goed gelukt, zegt Vincent Van Peteghem (42). ‘Ik heb een aantal keer ferm gevloekt.’
Neen, we hebben voor dit interview niet afgesproken in de Lunch Garden, wel op het terras van een Gentse koffiebar. Wie in de Lunch Garden de oren spitst, weet waar de mensen mee bezig zijn, liet Vincent Van Peteghem zich in een vorig interview met deze krant ontvallen. Een quote die hem enig hoongelach opleverde, maar ook in dit interview blijft de cd&v-vicepremier erbij: een beetje beter luisteren naar de gemiddelde man zou de politiek wonderen doen.
Voor Van Peteghem start het nieuwe werkjaar meteen op volle snelheid. Met de uitgifte van een nieuwe staatsbon joeg hij de banken de gordijnen in, maar forceerde hij wel een hogere spaarrente bij een handvol bancaire instellingen. Een overwinning die de cd&v’er kon gebruiken, op minder dan elf maanden voor de verkiezingen. Want vlak voor de zomervakantie eindigde zijn zoektocht naar een fiscale hervorming met lege handen.
De staatsbon heeft een vliegende start genomen. Bent u verrast?
“We wisten dat er heel veel interesse was. Het is een signaal dat de mensen het moe zijn om te wachten tot de banken de rentes op de spaarboekjes optrekken. De spaarders vragen gewoon hetzelfde respect dat banken ook aan hun aandeelhouders geven.”
Waarom was die staatsbon nodig?
“Omdat we gewoon zien dat de rente op de spaarboekjes nog omhoog kan. Er is nog steeds een groot verschil tussen de rente die de banken krijgen van de Europese Centrale Bank en de rente die ze zelf aan hun klanten geven. Het doel van die staatsbon is om de banken wat onder druk te zetten en de onderlinge concurrentie aan te jagen, door een alternatief aan te bieden voor het klassieke spaarboekje.”
De banken hebben de extra winsten van de Europese Centrale Bank gewoon op zak gestoken?
“Er is de voorbije maanden wel wat bewogen. In mei heb ik een brief naar de banken gestuurd dat de opbrengst op de spaarboekjes hoger moest liggen. Daar werd wat lacherig over gedaan: olala, hij heeft een briefje gestuurd! Maar dat heeft heus wel dingen in gang gezet bij de banken.”
De banken hebben heel lang de boot afgehouden. Maar net op de dag dat de staatsbon gelanceerd wordt, kondigt Argenta aan dat ze op het spaarboekje dezelfde rente zullen geven. Het kon dus toch.
“Voilà. Maar ze hadden duidelijk een trigger nodig. We zullen zien of die trigger voldoende effect heeft en ook de grootbanken hun verantwoordelijkheid tegenover de spaarder nemen. Dat zal bepalen of we die staatsbon nog een keer inzetten.”
Er volgt mogelijk nog een nieuwe staatsbon?
“Die piste ligt op tafel, ja. Als de banken de rentes onvoldoende optrekken, kunnen we in het najaar nog een keer een staatsbon uitgeven. Wat het rendement zal zijn, moeten we op dat moment dan bepalen.”
Bankier spelen om de concurrentie tussen de banken aan te jagen, is dat wel de rol van de overheid?
“Het is niet de bedoeling om voor bankier te spelen. De staatsbon bestaat al heel lang. Ieder jaar moeten we voor honderden miljoenen aan schuld herfinancieren. We zoeken dat geld op de internationale markt, maar af en toe ook bij de eigen bevolking. U mag niet vergeten wat voor een belangrijk signaal dat product kan geven aan de internationale markten. Wanneer die zien dat België grote sommen geld kan ophalen in eigen land, verhoogt dat de geloofwaardigheid van ons land. Dat speelt een grote rol voor de zogenoemde ratingbureaus, en voor hoeveel ons land moet betalen om te lenen.
“In 2011 was dat ook zo. We zaten toen in zeer slecht financieel vaarwater. Leterme heeft toen ook een staatsbon op de markt gebracht. De internationale markt heeft toen gezien dat we in staat waren om in een heel korte periode miljarden op te halen. Dat heeft de rust doen terugkeren.”
De staatsbon moest ook de concurrentie onder de banken vergroten. Maar deze week wekten ze zelf de indruk dat ze afspraken hadden gemaakt om de rente op de spaarboekjes niet te verhogen.
“Er is met het Agentschap van de Schuld, dat de staatsbon uitgeeft, een afspraak om tot 1 september geen kasbon met eenzelfde rente aan te bieden bij de banken.
‘We zijn er met de regering onvoldoende in geslaagd om de twijfels en onzekerheid van de mensen weg te nemen.’Beeld Eva Beeusaert
“Sommige banken hebben dat blijkbaar vertaald door te zeggen: we gaan de rentes op de spaarboekjes niet optrekken. Maar dat staat daar helemaal niet in. De enigen die vandaag hogere rentes tegenhouden, zijn de banken zelf.”
Zulke onderlinge afspraken zijn toch gewoon strafbaar?
“Als dat gebeurd is, is er effectief een probleem. Dat is ontoelaatbaar. De bankenfederatie Febelfin zegt dat er geen afspraken gemaakt zijn. Oké, maar enkele banken hebben daarvoor gezegd van wel. Het is aan de Mededingingsautoriteit om te onderzoeken of er sprake is van frontvorming, en daar eventueel gevolgen aan te geven.”
Was de staatsbon ook een manier om de Belgen, die verwoede spaarders zijn, een beetje weg te leiden van het spaarboekje, dat amper iets opbrengt?
“Ook. We geven vandaag een staatsbon uit met een heel korte looptijd, één jaar, als alternatief voor het spaarboekje. Het is goed dat mensen sparen, maar het zou ook goed zijn als we dat vele spaargeld een beetje meer kunnen activeren en laten renderen. Eigenlijk zouden de banken blij moeten zijn! Wij hebben er op een heel eenvoudige manier voor gezorgd dat mensen naar hun bankdirecteur gaan om eens te praten over hoe ze hun spaargeld beter kunnen inzetten.”
Hoe zit het met het risico? Een staatsbon blijft een belegging.
“Sinds 1831 is er nog geen enkele staatsbon niet terugbetaald aan de burger. Wij zullen ervoor zorgen dat het geld terugkomt. De overheden in een land als België zijn heus wel in staat om dat geld terug te betalen. Het risico is verwaarloosbaar.”
Hoe staan onze gezinnen ervoor? Hebben we de crisisjaren verteerd?
“Corona en de energiecrisis hebben er natuurlijk flink ingehakt. De overheid heeft heel veel inspanningen geleverd om ervoor te zorgen dat gezinnen, ondernemingen, alleenstaanden door die crisis heen zouden raken. We moesten die mensen en het economisch weefsel beschermen, voorkomen dat mensen er niet meer in zouden geloven. Ik denk dat dat gelukt is; onze koopkracht is bijvoorbeeld goed overeind gebleven. En toch voel je dat mensen onzeker zijn, dat ze twijfelen over wat komen gaat. Dat zit heel sterk in de samenleving ingebakken.”
Hoe neem je die onzekerheid weg?
“De vraag is veeleer waarom we er met de regering niet in geslaagd zijn die twijfel weg te nemen. Het antwoord is veel breder dan alleen een parameter zoals koopkracht. Deze regering wilde de crisis ook gebruiken om een aantal fundamentele hervormingen door te voeren in pensioenen, fiscaliteit, de arbeidsmarkt. Om op die manier de sociale bescherming in ons land te beschermen en te versterken. We zijn daar onvoldoende in geslaagd.”
Er zijn op die domeinen eigenlijk geen fundamentele hervormingen gebeurd.
“Er had in ieder geval veel meer moeten gebeuren. We mogen niet onderschatten dat mensen echt op zoek zijn naar hervormingen en vertrouwen. De bevolking ziet rondom zich van alles veranderen. De bankautomaat in de buurt die verdwijnt. De bakker die verdwijnt. Willen ze hun kinderen inschrijven op school, dan komen ze in een loterij terecht. En als je kind een beugel nodig heeft, hoef je niet te denken dat je volgende week mag langskomen, maar veeleer over twee jaar.
“Er zijn zoveel dingen in sneltempo aan het veranderen, en mensen verwachten dat we hen beschermen. Dat we de sociale zekerheid beschermen, zodat ze daarop kunnen terugvallen als ze in de penarie zitten. En ze verwachten dat er respect is voor het werk dat ze leveren om het land draaiende te houden. En ik ben ervan overtuigd dat we als regering meer moeten doen om mensen dat gevoel te geven.”
Uw fiscale hervorming komt er uiteindelijk niet. Waarom is dat mislukt?
“U kunt mij in ieder geval niet verwijten dat ik niet de moed heb gehad om het te proberen. (lacht) Ik denk dat verscheidene partijen op een bepaald moment te veel naar hun achterban zijn beginnen te kijken. En dan vergeet je het grotere verhaal in ogenschouw te nemen.”
Het is gesneuveld op partijpolitiek?
“Een heel eenvoudig voorbeeld: de btw-harmonisatie. We zitten met allerlei verlaagde tarieven, dit aan 6 procent en dat aan 12 procent. Daardoor ontstaan er allerlei discussies met de btw-administratie. Wij wilden dat allemaal naar 9 procent brengen om het systeem eenvoudiger en efficiënter te maken.
‘Het is geen verkiezingsjaar waarin we nog een beetje moeten werken. Nee, het is een werkjaar waarin er ook verkiezingen zijn.'Beeld Eva Beeusaert
“Maar dat is totaal verzand in een discussie over welk percentageke omhoog ging en welk omlaag. We gaan toch niet de btw op doodskisten verhogen zeker? Er werd mij zelfs verweten dat ik die btw alleen wilde hervormen om de btw op tractorbanden te kunnen verlagen, want dat ging goed zijn voor ons boerenpubliek. Allee, komaan. Dat soort discussies helpen niet.”
Was u niet al te ambitieus? Een grote hervorming in één beweging, dat is bijna gedoemd om te mislukken.
“Ik heb mijn blauwdruk voor de fiscale hervorming niet op tafel gelegd om alles in een vingerknip te kunnen beslissen. Natuurlijk werkt het zo niet. Maar wel om te zorgen dat je weet welke richting je uitvaart. In de pensioenhervorming hebben we hier en daar wat dingetjes geplukt zonder te weten waar het schip heen gaat. Hoe gaan we dat pensioensysteem overeind houden? Dat hoor ik veel te weinig. Bij de fiscale hervorming heb ik echt geprobeerd om te zeggen: kijk, daar moeten we heen.”
U blijft teleurgesteld achter?
“Kijk, er is echt wel veel gebeurd. De vergroening van de bedrijfswagens, de verlaging van de BBSZ (bijzondere bijdrage sociale zekerheid, red.) zodat mensen netto meer overhouden, de hervorming van de accijnzen op energie, fiscale ondersteuning van de kinderopvang enzovoort. Er zijn een aantal kleine en grote revoluties gebeurd, die samen een flinkere hervorming zijn. Maar ik ga niet ontkennen dat ik een aantal keer ferm heb gevloekt dat we niet dat extraatje hebben kunnen doen.
“En wat gaat er nu gebeuren? We weten al jaren dat we wereldkampioen zijn qua belastingen op arbeid. We hebben een poging gedaan om die lasten met 6 miljard te verlagen. Dat is niet gelukt, en het zal waarschijnlijk drie of vier jaar duren voor er een nieuwe poging komt.”
Omdat ons eerst een lange formatie te wachten staat.
“In ieder geval zal er over het fiscale luik nog lang onderhandeld moeten worden, ook al ligt mijn blauwdruk klaar. De kans bestaat dat er een nieuwe minister van Financiën komt, die misschien een andere visie heeft op die fiscale hervorming. Dat betekent dat we nog jarenlang wereldkampioen zijn, en dat we jaren verloren hebben. Daarom ben ik wel teleurgesteld, ja.”
Misschien valt het geld de volgende minister van Financiën in de schoot door alle huismoeders aan het werk te zetten?
(op dreef) “Sorry, maar dat gaat voor mij over respect, en over rechten en plichten. Iedereen moet zorgen dat de samenleving draait. Maar zorg dragen voor mensen hoort daar ook bij. Als we willen dat iedereen voltijds gaat werken, moeten we ook investeren in een goede, kwaliteitsvolle kinderopvang.
“De antipolitiek vandaag wordt gewoon gevoed door bestuurders die zulke dingen zeggen. Mensen die zorg willen dragen voor hun kinderen: durft u hen recht in het gezicht zeggen dat ze profiteurs zijn? U moet zich dat eens indenken. De eerste duizend dagen voor een kind zijn zo bepalend voor de rest van zijn leven. Dan mag er een beetje meer respect zijn voor mensen die kinderen willen opvoeden.”
Had Vincent Van Quickenborne (Open Vld) niet ergens een punt? Het gaat vaak om vrouwen die niet voldoende kansen krijgen om zich op de arbeidsmarkt te begeven, of om kinderen die veel zouden kunnen opsteken in een andere omgeving.
“Ja, maar opnieuw: maak daar dan werk van. Wat u zegt is dat de kinderopvang beter moet en dat de arbeidsbemiddeling mensen beter moet bereiken. Maar je moet die mensen niet schofferen en als profiteurs voorstellen, want dat zijn ze niet.”
Uw partij wil in de Vlaamse regering absoluut meer geld voor de kinderopvang. Maar die vraag landt op een koude steen.
“We willen aan een tewerkstellingsgraad van 80 procent komen. Dan moeten we zorgen dat mensen hun kinderen kunnen achterlaten in de handen van iemand die ze vertrouwen, een plek waar het veilig is. Anders gaat het niet gebeuren. Dus het is niet meer dan logisch dat onze partij vol inzet op die kinderopvang.”
Cd&v heeft het departement Welzijn altijd in handen gehad. Jullie zijn de partij die de crisis in de kinderopvang heeft laten gebeuren.
“Ik denk dat we heel goed aanvoelen dat het beter moet. We hebben ook in het verleden al duidelijk gemaakt dat bij de kinderopvang dingen moeten veranderen. Het is toch niet vreemd dat wij dan vragen om daar ook in te investeren om oplossingen te vinden?”
Over minder dan een jaar worden de verkiezingen gehouden. Wat moet de federale regering nog realiseren?
“We mogen niet denken dat het een verkiezingsjaar is waarin we nog een beetje moeten werken. Nee, het is een werkjaar waarin er ook verkiezingen zijn. Op het vlak van gezondheidszorg moeten we bijvoorbeeld nog flinke stappen nemen, want dat wordt een van de grote uitdagingen voor de toekomst. Maar het is een feit dat we in de laatste maanden van de regering zitten, en dat dat het niet makkelijker maakt om nog veel gedaan te krijgen.”
'Terwijl het systeem onbetaalbaar wordt, beloven we mensen een pensioenbonus van 22.000 euro die recht op hun rekening gestort wordt. Mensen zien ook dat dat niet kan.'Beeld Eva Beeusaert
Volgt er na de verkiezingen een lange communautaire discussie?
“Er zal sowieso een discussie komen over confederalisme. De vraag zal zijn in welke mate de uitslag zo’n scenario mogelijk maakt. Ik ben er ook van overtuigd dat er een aantal domeinen zijn waar verdere regionalisering de juiste weg is, zoals op het vlak van gezondheidszorg of arbeidsmarkt. Maar dat gaat allemaal niet in een vingerknip gebeuren. En in de tussentijd moeten we wel nog zorgen dat het noodzakelijke gebeurt voor het land.”
Heeft ons land tijd voor nog eens een ellenlange formatie vol communautaire hoogspanning?
“Dat zal niet door ons bepaald worden, maar door externen zoals de financiële markten of Europa. Als blijkt dat er bijna geen enkele mogelijke manier is om een regering te vormen, zal dat zich vertalen in onrust op de financiële markten.”
Dan zullen de ratingbureaus opnieuw nerveus worden?
“Het ratingbureau Fitch heeft dat signaal al gegeven, hè! Het heeft onze kredietwaardigheid behouden, maar een negatieve outlook gegeven. Dat wil zeggen dat het zich zorgen maakt over onze mogelijkheid om leningen terug te betalen. Ik denk dat we op zeker moment na de verkiezingen onder druk gaan komen te staan en dat we niet de kans gaan krijgen om een lange regeringsvorming vol te houden.”
In Nederland surft de nieuwe lijst van Pieter Omtzigt op een groot antipolitiek sentiment. Zal dat sentiment ook bij ons een rol spelen?
“Ik ben zeer gefascineerd door Omtzigt. Hij is echt een raspoliticus, die door zich vast te bijten in dossiers in het parlement dingen heeft bovengespit die niemand anders zag. Omtzigt is echt een parlementariër zoals we er veel meer zouden moeten hebben. Hij is daardoor ongelooflijk populair geworden, en zijn partij is er niet in geslaagd daar goed mee om te gaan. Het gevolg is dat hij de leider van het anti-establishment is geworden.
“Maar als je zijn teksten leest: wat is daar nieuw aan? Hij is scherp voor alles en iedereen, maar zijn boodschap is een puur centrumverhaal, zoals wij en sommige andere partijen dat ook brengen. De vraag is dus: hoe komt het dat hij dat zo goed kan capteren? Waarom zien mensen in hem de leider van een nieuwe politieke toekomst? Dat is heel fascinerend, want ook bij ons steken die antipolitieke gevoelens de kop op. We doen het soms ook onszelf aan, als ik zie hoe traditionele partijen de populistische toer op gaan omdat ze denken dat hen dat populair gaat maken.”
BIO
• geboren op 28 oktober 1980 • is getrouwd en heeft drie kinderen • studeerde toegepaste economische wetenschappen aan de UGent • werd daarna professor ‘Operations Management’ aan de EDHEC Business School in Rijsel • is momenteel burgemeester van De Pinte, minister van Financiën en vicepremier, bevoegd voor de bestrijding van fiscale fraude en de Nationale Loterij
Geeft u eens een voorbeeld.
“Dan zijn we terug bij de rentes op de spaarboekjes. De Nationale Bank zegt in een advies dat het een slecht idee is om de wettelijke minimumrente op te trekken: de stabiliteit van het hele financiële systeem zou in gevaar komen. En dan zeggen de socialisten: ja maar, ik geloof de Nationale Bank niet. Zo gaan we het vertrouwen van de mensen niet terugwinnen, hoor.”
Is de antipolitiek de reden waarom Vlaams Belang zo hoog peilt?
“De kiezer is niet dom, hè. Die ziet ook dat er meer moet gebeuren, en dat de pensioenen waarschijnlijk niet betaalbaar zijn. Maar wat gebeurt er? We voeren een pensioenhervorming door, waarna de minister van Pensioenen (KarineLalieux, PS, red.) meteen communiceert dat de beperking van de perequatie (een besparing op ambtenarenpensioenen, red.) eigenlijk niet veel voorstelt. En terwijl het systeem onbetaalbaar wordt, beloven we mensen een pensioenbonus van 22.000 euro die recht op hun rekening gestort wordt. Mensen zien ook dat dat niet kan.”
Vreest u dat de centrumpartijen bij de verkiezingen afgestraft zullen worden?
“Die kans is niet onbestaande. Als je kijkt naar de peilingen, zit dat eraan te komen. Maar ik sta altijd zeer kritisch tegenover peilingen. Door een aantal events die je vandaag niet ziet aankomen, kan alles heel snel keren. Maar het is ook belangrijk dat we blijven tonen hoe we respect willen opbrengen voor mensen die werken en belastingen betalen. Op die manier moeten we duidelijk maken dat het antwoord niet bij de extremen te vinden is.”
