AnalyseEnergiecrisis
De zomer loopt stilaan ten einde. Een tweede winter met veel minder Russisch gas dient zich aan. Hoe zit het met onze energiebevoorrading? Van acute tekorten en horrorprijzen lijkt geen sprake meer. Maar helemaal gerust zijn we nog niet. ‘De eerste koudeprik laat het best even op zich wachten.’
“Rusland is ongelooflijk onbelangrijk voor de wereldeconomie, behalve voor olie en gas. Het is eigenlijk een groot benzinestation.” Aan het woord is Jason Furman, Harvard-econoom en voormalig topadviseur van Amerikaans president Barack Obama, in februari 2022. Enkele dagen later valt het Russische leger Oekraïne binnen. Het vervolg is bekend.
Door de economische oorlog met Rusland heeft Europa zijn afhankelijkheid van goedkoop Russisch gas het voorbije anderhalf jaar drastisch afgebouwd, onder meer via de massale import van vloeibaar gas (lng) uit de VS en Qatar. Evident was dat niet – denk aan de historisch hoge energieprijzen van vorig jaar – maar vandaag lijkt Europa het ergste achter de rug te hebben. Sinds de zomer van 2022 hebben de Europese gasprijzen een ferme duik genomen.
Met dank aan goedgevulde gasreserves, mild weer en forse energiebesparing door gezinnen en bedrijven zijn we eerder dit jaar zo onze eerste winter met veel minder Russisch gas heelhuids doorgekomen. Nu klopt nummer twee stilaan op de deur.
Wat betreft de Europese gasreserves is er alvast goed nieuws: die blijken nu al voor 92 procent gevuld. Duitsland, waar de industriële groei jarenlang is aangejaagd met behulp van Russisch pijpleidinggas, zit bijvoorbeeld aan 93 procent, wat overeenkomt met 24 miljard kubieke meter gas. De (bescheiden) Belgische reserves zijn voor 89 procent gevuld. “Die reserves geven ons wel wat marge voor de bevoorrading, ja. Zeker als de eerste winterprik even op zich zou laten wachten”, zegt Ivo Van Isterdael, hoofdadviseur bij energieregulator CREG.
“Stel dat de kou zich maar tegen eind december aandient in Europa, dan kun je die reserves aanspreken. Je weet dan: we komen deze winter normaal veilig door. Als het begin november al de stenen uit de grond vriest, krijg je een andere situatie. Dan zul je een beroep moeten doen op de markt om de bevoorrading te verzekeren tot maart.” De EU-gasreserves zijn goed voor een derde van ons winters verbruik.
Lng
Ondanks alles blijft Rusland een belangrijke energieleverancier van Europa. Er komt nog altijd Russisch gas binnen via pijpleidingen door Oekraïne en de Balkan. Intussen gaat ook de handel in Russisch vloeibaar gas door, onder meer via de haven van Zeebrugge in België. Rusland blijft zo goed voor zowat 15 procent van de totale Europese gasbevoorrading.
De kans dat president Vladimir Poetin straks de gaskraan opnieuw volledig opendraait, lijkt echter klein. Sowieso heeft Europa zich voorgenomen om het tegen 2027 helemaal zonder Russisch gas te rooien.
Zo moet Europa ook komende winter vooral uitkijken naar de import van Noors aardgas en van buitenlands vloeibaar gas per schip. Die laatste markt lijkt meer dan ooit mondiaal. Leveranciers zoals de VS, Qatar en Australië verkopen hun lng over de hele planeet. De energiehonger blijkt overal groot: in Europa uiteraard, maar even goed in Azië en Latijns-Amerika.
“De voorbije weken hebben we zo gezien dat een mogelijke arbeidersstaking bij de lng-terminals in – godbetert – Australië de Europese energieprijzen omhoog heeft geduwd”, zegt Mathieu Blondeel (VU Amsterdam).
Als het over energie gaat, is het nieuwe modewoord in de Europese hoofdsteden dan ook ‘volatiliteit’. Hoewel de vrees voor acute tekorten en horrorprijzen zoals in 2022 (met een ongeziene piek tot boven 300 euro per megawattuur precies een jaar geleden, een tienvoud van de normale gasprijs) is weggeëbd, blijft de situatie nog altijd behoorlijk onvoorspelbaar. Er lijkt niet veel nodig om de prijs weer te doen stijgen naar een pijnlijk hoog niveau.
China
Een geluk bij een ongeluk is dat de voorspelde economische comeback van China na de coronacrisis op zich laat wachten. Volgens een schatting van het Internationaal Energieagentschap (IEA) uit maart zou de Chinese vraag naar lng dit jaar met meer dan 10 procent groeien. Die groei zou de wereldwijde concurrentie voor vloeibaar gas verder aanwakkeren en de prijzen mogelijk opnieuw opdrijven naar “onhoudbare niveaus”, aldus het agentschap een half jaar geleden. Voorlopig komt het niet zover.
Voor echte rust in de energietent lijkt het minstens wachten tot 2025-2026: dan zal het lng-aanbod in de VS en Qatar stijgen, waardoor er wellicht ademruimte komt op de markt. Los hiervan blijft het zaak voor Europa om zo snel mogelijk de overstap naar hernieuwbare energiebronnen te maken.
Het Internationaal Energieagentschap heeft recent alvast zijn ramingen voor de Europese groene energiesector bijgesteld. Volgens het agentschap zal de groei hiervan in 2023 en 2024 een derde hoger liggen dan eerder voorspeld, vooral dankzij extra noodinvesteringen.
“Er gebeuren mooie inspanningen”, beaamt Blondeel. “Al is het wel nog met vallen en opstaan. Zo kwam er recent het goede nieuws dat oliebedrijven BP en Total Energies ruim 12 miljard euro investeren in Duitsland om windparken op zee te bouwen. Tegelijk liet Zweeds energiebedrijf Vattenfall onlangs weten dat het voorlopig niet doorzet met een groot windpark voor de Noordzeekust van het VK, onder meer vanwege de gestegen bouwkosten en de hogere rente.”
Een nieuwe winter 'zonder' Russisch gas komt eraan: moeten we opnieuw vrezen voor tekorten en horrorprijzen? - De Morgen
Read More
No comments:
Post a Comment