InterviewPaul De Grauwe
De inflatie in België bereikt het hoogste niveau sinds de jaren 80, het aantal faillissementen stijgt en ook de beurzen kleuren rood. Veel mensen liggen wakker van de economische malaise, maar Paul De Grauwe (London School of Economics) nuanceert. ‘We mogen het koopkrachtprobleem niet overschatten.’
Een oorlog, torenhoge energieprijzen en een slabakkende economie. De huidige situatie herinnert velen aan de jaren 70. Hoe terecht is die vergelijking?
“Op economisch vlak is de situatie vandaag alleszins een stuk minder erg dan toen. Tijdens de oliecrisis lag de inflatie jarenlang hoger dan 10 procent en nam de werkloosheidsgraad snel toe. Heel wat bedrijven sloten hun deuren en werknemers vreesden voortdurend dat ze hun job zouden verliezen. Op dat vlak zien we vandaag een tegenovergestelde tendens. Verschillende firma’s hebben veel moeite om geschikt personeel te vinden en de groep van inactieven is heel wat kleiner. In de jaren 70 was er ten slotte een explosie van de overheidsschuld, ondanks de uitgaven tijdens de pandemie valt dat vandaag beter mee. De problemen zijn voorlopig dus minder ernstig, maar er zijn altijd risico’s. Je weet bijvoorbeeld niet hoe lang de oorlog in Oekraïne zal verlopen en of het conflict straks escaleert.”
De euro krijgt ondertussen wel rake klappen: de munt is nu ongeveer evenveel waard als de dollar. Wat kunnen we leren van de Amerikaanse crisisaanpak?
“Ik zou de vergelijking tussen de koers van beide munten niet al te vaak maken. We zien wel vaker jojobewegingen en analisten raken er dan van overtuigd dat één markt een betere strategie heeft, maar dat is niet noodzakelijk zo. De Federal Reserve, het stelsel van Amerikaanse centrale banken, heeft bijvoorbeeld vorige maand al een reeks renteverhogingen aangekondigd. Daardoor vinden beleggers het momenteel veiliger om te investeren in de dollar. Het is wel duidelijk dat de Europese Centrale Bank (ECB) de rente straks ook zal laten stijgen. Ik begrijp dat er kritiek is omdat ze dat nog niet deed, maar het is een lastige evenwichtsoefening om te maken. Als je de maatregelen te vroeg aankondigt, riskeer je dat er een recessie komt. Al is zelfs het scenario van stagflatie, waarbij de prijzen stijgen en de economische groei stilvalt, voorlopig nog niet bereikt.”
Veel gezinnen vrezen daar al voor. Hoe kan de overheid hun koopkracht beschermen?
“Ik denk in de eerste plaats dat we het koopkrachtprobleem niet mogen overschatten. Door de automatische loonindexering zijn veel mensen goed beschermd tegen de inflatie en een studie van de KU Leuven maakte vorige maand duidelijk dat vooral de lagere middenklasse momenteel lijdt. Zij hebben net geen recht op het sociale energietarief en verliezen daardoor een aanzienlijk deel van hun inkomen. De nood aan ondersteuning is bij die groep het grootst, maar de vraag is waar we het geld zullen halen om ze te helpen. Een energiecheque uitschrijven is op administratief vlak complex en een uitbreiding van het sociaal tarief haalt de prikkel om minder te verbruiken weg.”
Dat is ook de kritiek die de huidige btw-verlaging op gas en elektriciteit krijgt. Velen vinden het een dure en milieuonvriendelijke maatregel die niet de juiste mensen helpt.
“Alle economen zeiden vooraf dat die maatregel een vergissing was, maar de overheid heeft dat advies in de wind geslagen. Nu wordt het moeilijk om die maatregel op korte termijn weer af te bouwen zonder de bevolking kwaad te maken, terwijl ze in feite helemaal niet nodig was. Ik denk dat we de koopkracht van de groep die net boven de laagste inkomens valt een veel gerichtere boost kunnen geven door de woekerwinsten in de energiesector af te romen. Het geld valt daar momenteel uit de hemel zonder dat de sector er betere diensten of innovatie tegenover moet stellen. Het lijkt me niet onlogisch om die middelen aan te spreken, al is daar weinig politieke animo voor en gaat het vaak om buitenlandse bedrijven.”
Hoe groot is de kans dat zoiets lukt als er ondertussen moeilijke onderhandelingen over de verlenging van de kerncentrales gevoerd moeten worden?
“Politici trekken vaak bibberend naar de onderhandelingstafel, maar dat is niet nodig. De betreffende kerncentrales waar Engie geld aan verdient, staan nog steeds op Belgisch grondgebied. We hebben die superwinsten nodig, al zou ik niet voor een uitbreiding van de maatregel naar andere sectoren pleiten. Vooruit lanceerde daar onlangs een voorstel over, maar volgens mij zou je op die manier discussies krijgen over wat woekerwinsten precies zijn. Op lange termijn ben ik wel voorstander van een vermogenstaks. De vermogens stijgen sneller dan het bruto binnenlands product, waardoor de ongelijkheid toeneemt. Bijkomende belastingen voor mensen met een groter vermogen dan een miljoen euro zouden daar iets aan kunnen doen.”
Waar kan spaargeld vandaag nog wel iets opbrengen?
“Het hangt er vanaf hoeveel risico’s je wilt nemen, maar ik zou voorlopig alleszins even wachten om naar de beurs te trekken. Er worden momenteel veel aandelen verkocht door angstige beleggers en daarom adviseer ik vooral om meer voor liquide middelen te kiezen. Er is natuurlijk inflatie en je maakt gegarandeerd verlies met contant geld, maar de logica is dat er een herstel komt en dat je dan middelen ter beschikking hebt om opnieuw te investeren. Al moet ik toegeven dat ik geen grote specialist ben als het op beleggingen aankomt.”
Econoom Paul De Grauwe over de koopkrachtcrisis: 'De btw-verlaging op gas en elektriciteit was een vergissing' - De Morgen
Read More
No comments:
Post a Comment