De Nederlandse premier Mark Rutte (56) heeft vandaag aangekondigd dat hij geen kandidaat is voor de volgende verkiezingen. Daardoor zal de dagenteller van de langstzittende premier binnenkort haar eindgetal bereiken. Rutte bepaalde bijna 13 jaar de Nederlandse koers vanuit “Het Torentje”, zoals het kantoor van de premier wordt genoemd. Vier kabinetten en minstens evenveel politieke crises later trekt hij er de deur achter zich dicht.
“Ik heb het besluit genomen dat ik niet opnieuw beschikbaar ben als lijsttrekker van de VVD. Bij het aantreden van een nieuw kabinet na de verkiezingen, zal ik de politiek verlaten.” Dat zijn de woorden van de Nederlandse premier Mark Rutte voor het parlement, net voor een debat over het vallen van de regering. Geen kabinet Rutte V dus, wat voor de gemiddelde Nederlander een vreemd gevoel zal zijn. Rutte is namelijk de langstzittende eerste minister van Nederland.
In ons land staat die titel op naam van de ondertussen overleden Wilfried Martens. Hij leidde ons land tussen 1979 en 1992, met een korte onderbreking in 1981. In die tijd vormde hij maar liefst 9 verschillende regeringen. Rutte trad in 2010 aan als premier van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD). In totaal vormde hij 4 kabinetten op 13 jaar tijd. Hoe kon hij al die tijd aan de macht blijven?
De kerk in het midden
Wel, een grote troef van Rutte is dat hij met iedereen kan werken. "Het is een prettige persoonlijkheid die probeert met iedereen op te schieten", zei de Nederlandse politicus Alexander Pechtold ooit aan NOS. Hij toont zich respectvol tegen elke collega, wat maakt dat hij met elke partij kan praten en overal kan polsen voor akkoorden. Zelfs met Geert Wilders, voorzitter van de uiterst rechtse Partij voor de Vrijheid, zouden de persoonlijke relaties niet slecht zijn. Hij is de verpersoonlijking van “de kerk in het midden houden”.
Die attitude weerspiegelt zich ook in de kabinetten die hij doorheen de jaren vormde. De VVD van Mark Rutte is een liberale partij met een gematigd conservatieve signatuur. Toch regeerde Rutte al met bijna alle partijen op het politieke spectrum: met CDA en de gedoogsteun van radicaal-rechts in Rutte I, over links met de PvdA in Rutte II, met de onuitgegeven combinatie van VVD en CDA met de links-liberalen van D66 en de conservatief-linkse ChristenUnie in Rutte III en IV.
Ruttes grootste talent als politicus is dat hij een raspoliticus is, gemaakt voor de job: conflictvermijdend, met een lach, schijnbaar zonder enige stress. Maar achter die goedgeluimde Rutte zit ook een keiharde werker, die leeft voor zijn job en alles tot in de puntjes voorbereidt.
Door en door oranje
Tijdens de verkiezingen is Rutte dan ook altijd een stemmenkanon geweest. Het helpt dat hij een Nederlander in hart en nieren is. Hoewel hij de hoogste functie van het land bekleedt, gedraagt hij zich in thuisstad Den Haag als “de gewone man”. Hij verplaatst zich steevast met de fiets en spreekt de mensen op straat aan wanneer ze hem zien. Als er weinig tijd is, kan er zeker wel een “goeiemorgen” of een snelle “hoi” vanaf.
Daarnaast is hij niet alleen premier, maar ook leerkracht maatschappijleer. Elke week staat hij enkele uren voor de klas op een middelbare school in Den Haag. Toen hij eerste minister werd, wilde hij die job niet opgeven. Zijn leerlingen beschrijven meneer Rutte als “streng en grappig”, wat hem een zekere mate van sympathie oplevert.
Het is die herkenbaarheid, ver van een ivoren toren, die Rutte uiteindelijk zege na zege bezorgt, naast een gebrek aan een echte sterke uitdager. Het maakt ook dat veel - heel veel - van de premier afglijdt. Het bezorgde hem de bijnaam "Teflon Mark", ter verwijzing naar de stof teflon waar weinig aan blijft kleven. Hoewel er verschillende schandalen op zijn pad kwamen, slaagde hij er telkens opnieuw in premier te worden.
“Ik kan het mij niet meer herinneren”
En of er enkele grote schandalen waren, zoals de bonnetjesaffaire van 2015. Toen moesten minister van Justitie Ivo Opstelten en zijn staatssecretaris Fred Teeven opstappen vanwege een dubieuze schikking die Teeven sloot met een drugshandelaar in het jaar 2000. Het bleef lang onduidelijk hoeveel geld aan de drugshandelaar was overgemaakt, omdat de minister beweerde dat het “bonnetje” van de overschrijving verloren was gegaan. De advocaten van de dealer spraken van een bedrag van 5 miljoen Nederlandse gulden, omgerekend zo’n 2,2 miljoen euro.
Een ander dieptepunt was de beruchte toeslagenaffaire. In Nederland krijgen ouders subsidies om de kinderopvang te betalen, maar enkele belastingcontroleurs beschuldigden tienduizenden gezinnen onterecht van fraude met die subsidies. Zij kregen te horen dat ze die subsidies moesten terugbetalen, waardoor verschillende ouders in financiële problemen kwamen. Er werden ook meer dan 1.000 kinderen weggehaald bij ouders die onterecht al fraudeur werden bestempeld. De affaire betekende het einde van kabinet-Rutte III, maar toch werd hij herverkozen.
Ook al trof Rutte niet altijd schuld, als eerste minister is hij wel eindverantwoordelijke voor zijn kabinet. Hij redde zich regelmatig door beroep te doen op zijn selectief geheugen. Wanneer de pers naar zijn kennis over de affaires vroeg, stelde hij meermaals dat hij “het zich niet kan herinneren”. Telkens hing zijn overleven aan een zijden draadje, telkens kwam hij ermee weg.
“Omtzigt functie elders”
De laatste keer werd heel spannend. Tijdens de regeringsonderhandelingen twee jaar geleden werd een document gefotografeerd waarop stond "Omtzigt functie elders". Daarmee werd verwezen naar het populaire CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, die de regering geregeld het vuur aan de schenen gelegd had, onder meer in de toeslagenaffaire.
Uit de nota bleek dat iemand gesuggereerd had een andere functie voor de "lastpost" te zoeken. Toen bleek dat die suggestie van de premier kwam - ondanks eerder ontkenningen - beriep hij zich voor de vijfde keer op het gebrek aan herinnering. Maar te midden van de regeringsonderhandeling leverde het hem de penibele situatie op, waarbij hij zowat alle steun bleek te verliezen en ook zijn potentiële toekomstige partners aandrongen op zijn aftreden als sterke man.
Toch wist Rutte weken later weer drie partijen te overtuigen ook met hem als persoon door te gaan. Een "afkoelingsperiode" volstond om het CDA (vanaf dan zonder Omtzigt), D66 en ChristenUnie opnieuw achter premier Rutte te scharen "na een goed gesprek en beloftes dat er een nieuwe stijl door Den Haag zou waaien".
Gezinshereniging als breekpunt
Toch blijkt opnieuw: aan alle liedjes komt een einde. Afgelopen vrijdag kwam Rutte het struikelblok tegen waar hij niet over kon springen. Zijn regering geraakte het niet eens over nieuwe asielmaatregelen. De VVD en CDA wilden de instroom van asielzoekers beperken, maar dat was niet naar de zin van coalitiepartijen D66 en ChristenUnie.
De regering viel uiteindelijk over de gezinshereniging. Zodra vluchtelingen een verblijfsvergunning krijgen, hebben ze het recht om hun familieleden te laten overbrengen. De VVD wilde dat recht beperken voor vluchtelingen uit oorlogsgebieden, maar daar waren ChristenUnie en D66 tegen. Ook een laatste poging tot akkoord draaide op niets uit, waarna Rutte vrijdagavond het ontslag van zijn regering aankondigde.
Wat de toekomst Rutte brengt, blijft nog onzeker. Van verschillende collega's en politieke leiders kreeg hij op sociale media al succeswensen en bedankingen. Onze premier Alexander De Croo vatte het samen met: "Niet enkel Nederland gaat je missen."
PORTRET - Recordpremier Mark Rutte verlaat na 13 jaar "Het Torentje", stemmenkanon dat crisis na crisis overleefde - VRT.be
Read More
No comments:
Post a Comment