Om een garantie te krijgen of om een retour uit te voeren: winkels vragen hun klanten vaak naar hun identiteitskaart. Maar wanneer mogen ze dat doen en wanneer is er sprake van misbruik? En wat doen ze met die gegevens? "Mensen moeten zich ervan bewust zijn welke data ze meegeven", waarschuwt privacy-expert Magali Feys. "Om een garantie te krijgen, hoef je je identiteitskaart bijvoorbeeld niet te laten zien."
Vaak vragen winkels hun klanten om een identiteitskaart. In onze podcast "Het uur van de waarheid" vertelt advocaat en privacy-expert Magali Feys wat kan en wat niet.
Moet je in de winkel je identiteitskaart laten inlezen om garantie te krijgen?
Neen, om een garantie te krijgen, hoef je je identiteitskaart niet te laten zien, zegt Magali Feys. “Een garantie is wettelijk voorzien en staat los van het inlezen van gegevens. Bovendien is dat te verregaand, want je kan die garantie ook op een andere manier geven. De privacywetgeving zegt immers dat je proportioneel te werk moet gaan. Men moet enkel de gegevens vragen waarvoor ze nodig zijn.”
Volgens Feys kunnen handelaars dus eenvoudigweg een kasticket geven waarop het garantiebewijs genoteerd staat zonder daarbij een identiteitskaart in te lezen.
“Bovendien is het ook zo dat als men je identiteitskaart inleest, men absoluut je rijksregisternummer en foto niet mag inlezen. Het is moeilijk om te weten te komen of ze dat doen. Bovendien moet de technologie van de lezers voldoende ontwikkeld zijn om het rijksregisternummer en de foto niet in te lezen. Bij veel oudere toestellen vormt dat een probleem.”
Volgens Feys deed de Gegevensbeschermingsautoriteit al uitspraken over het inlezen van identiteitskaarten in winkels. “Je mag het laten doen op basis van vrije toestemming, maar er moet een wettelijk alternatief voor bestaan. Ook als een winkel de identiteitskaart bijvoorbeeld beschouwt als de klantenkaart, moeten zij in staat zijn om een alternatief aan te bieden. Anders is er geen sprake meer van vrije toestemming.” Je moet ze dus niet geven als je dat niet wilt en dat mag ook geen gevolg hebben voor kortingen en dergelijke. Ook een identiteitskaart als onderpand mag niet, bijvoorbeeld bij een gocart,- of fietsenverhuur.
Beluister het volledige gesprek in onze podcast: 'Het Uur van de Waarheid'.
Mogen winkels zomaar je identiteitskaart vragen? En de wereldgeschiedenis in 50 leugens.
Wat doen handelszaken met de gegevens op je identiteitskaart? En kan dat gevaarlijk zijn?
“Ze zouden in hun privacyregelgeving in principe duidelijk moeten aangeven waarvoor ze de gegevens gebruiken en ze moeten de mensen daarvan bewust maken”, aldus Feys.
“Dat zou bijvoorbeeld moeten in het geval waarbij ze profielen opstellen op basis van een koppeling tussen klantenkaarten en andere gegevens. Die eerste stap – waarbij ze de mensen daarvan bewust maken - wordt al vaak niet genomen. De vraag blijft bovendien of het proportioneel is om die verificatie te doen.”
Feys geeft aan dat het geven van een identiteitskaart vaak een makkelijke optie is, maar dat mensen zich ervan bewust moeten zijn welke data ze allemaal meegeven.
“Ik heb ooit gehoord dat een bank het idee aan het bestuderen was om ook zelf klantenkaarten te bekijken omdat ze dan een beter zicht zouden hebben op de uitgaven van mensen. Daarbij zou de bank de mensen kunnen helpen verhinderen bepaalde uitgaven te doen. Maar stel je voor dat dit leidt tot een scenario waarbij jij in de Ikea staat en denkt dat je wel nog iets kan kopen, maar dat de bank denkt dat het welletjes is geweest en je kaart blokkeert?”
Waar moet je je identiteitskaart wél bovenhalen?
In een bank mag en moet het, aldus Feys. “Ook in het kader van antiwitwaswetgeving mag dit gevraagd worden. Ook instanties zoals de post mogen vragen om aan identificatie te doen in het kader van bijvoorbeeld een aangetekend schrijven. Maar vaak wordt er te ver gegaan in die zin dat er een kopie van het identiteitsbewijs wordt gevraagd, terwijl het tonen van dat bewijs in principe voldoende zou moeten zijn.”
Ook platformen zoals Facebook of TikTok vragen soms naar een identiteitskaart om te bewijzen dat je bent wie je zegt dat je bent. Mag dat?
“Die platformen moeten natuurlijk kunnen verifiëren dat je bent wie je beweert te zijn”, zegt Feys. “De Gegevensbeschermingsautoriteit zegt dat ze eerst naar een alternatief moeten vragen. De identiteitskaart moet eigenlijk de laatste oplossing zijn.”
“Bovendien zouden mensen best bijvoorbeeld enkel de voorkant doorsturen of de gegevens schrappen die niet nodig zijn. Je mag er ook op aandringen dat de gegevens nadien gewist worden. Maar als je dat doet, krijg je van sommige platformen de vraag terug om toch een volledige identiteitskaart door te sturen.”
Een app voor een veilige kopie van je identiteitsbewijs
In Nederland werd een app ontwikkeld om met je gsm of tablet een veilige kopie van je identiteitskaart te maken. Met de KopieID-app kan je een kopie maken van je identiteitsbewijs en daarin de gegevens doorstrepen die instellingen niet nodig hebben of niet mogen verzamelen. Ook plaatst de app een watermerk in de kopie. De app werkt ook met Belgische identiteitskaarten. Het Nederlandse logo moet je er dan maar bijnemen.
Hoe gaan handelaars hier best mee om?
“Ik begrijp uiteraard de nood aan data”, zegt de advocaat. “Maar het is ook belangrijk om te kijken naar wat je echt nodig hebt. Iemands verjaardagsdatum heb je bijvoorbeeld niet nodig om een pakje te kunnen leveren. Dat kan je laten invullen via een formulier: maak het eerder een optie dan een verplichting.”
Feys geeft aan dat als mensen de keuze krijgen, er meer vertrouwen wordt gecreëerd. “En dan geven mensen hun data makkelijker. Daar kunnen sectorfederaties meer op inzetten. Het is geen ja-neeverhaal, maar wel een kwestie van in te zetten op transparantie en een manier vinden waarbij je op een correcte wijze met je klanten kan communiceren.”
Wanneer mag een winkel je identiteitskaart vragen? En wat doen ze met die gegevens? - VRT.be
Read More
No comments:
Post a Comment