Kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 kunnen nu toch beschikbaar zijn om dreigende stroomtekorten op te vangen in de moeilijke winters van 2025 en 2026. Eerder was er overwogen om de oudere kernreactoren, Doel 1 en 2 en Tihange 1, die in 2025 moeten stilgelegd worden, die twee winters langer te laten draaien. Maar de nucleaire veiligheidswaakhond FANC is daar geen voorstander van en komt zelf met een scenario om de jongste kernreactoren in te zetten. VRT NWS kon daarover het officiële antwoord van het FANC aan de regering inkijken. Het worden dus niet de oudere, maar juist de jongere centrales die de winter van 2025 moeten redden.
"Een nieuw scenario met de mogelijke inzet van Doel 4 en Tihange 3 tijdens deze winters (2025-2026 en 2026-2027). Dit nieuwe scenario vertoont voordelen vanuit het oogpunt van nucleaire veiligheid ten opzichte van het verder inzetten van Doel 1 en 2 en Tihange 1."
Een verrassende conclusie: toch kiezen voor de jongste centrales
Deze verrassende conclusie staat zwart op wit op de eerste pagina van de nota die onze nucleaire veiligheidsautoriteit FANC op 1 maart aan onze federale regering overmaakte: de jongste kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 zouden dan toch ter beschikking zijn om het dreigende stroomtekort in de winters '25-'26 en '26-'27 op te vangen. Nochtans had uitbater Engie altijd beweerd dat dit onmogelijk was: de twee kernreactoren zouden minstens tot november 2026 uitliggen. Die tijd was nodig om ze aan te passen aan de nieuwe zeer hoge veiligheidseisen waaraan ze moesten voldoen voor hun levensduurverlenging.
Onze redactie kon de hand leggen op de nota: ze is ondertekend door drie topmensen van het FANC, onder wie directeur-generaal Frank Hardeman. Ze geeft een heel onverwacht antwoord op een dringende vraag van de regering over drie andere reactoren: Doel 1 en 2 en Tihange 1.
Elia slaat alarm: dreigend stroomtekort
Onze regering had op 1 februari namelijk een ronduit alarmerende brief ontvangen van hoogspanningsnetbeheerder Elia. Die stelde dat we in de winters '25-'26 en '26-'27 afstevenden op een stroomtekort. Anders dan een paar maand eerder zag Elia maar één uitkomst meer: de verlenging van een aantal kernreactoren voor minstens twee winters. Alle andere opties (batterijen, besparingen, slimme sturing van elektriciteit, de twee nieuwe gascentrales) schoten tekort. De partijen Groen en Ecolo schoven de jongste kernreactoren Doel 4 en Tihange 3 naar voren. Maar aangezien die volgens Engie tot minstens november 2026 zouden uitliggen voor de wettelijk vereiste moderniseringswerken met het oog op hun levensduurverlenging, leken alleen de drie oudste kernreactoren nog een optie.
Einde rit voor de oudste centrales
Die drie oudste reactoren waren in 2015 al eens met tien jaar verlengd. Iedereen ging ervan uit dat dat zeker voor Doel 1 en Doel 2 het einde van de rit was. Ze konden onmogelijk voldoen aan de nieuwe strenge veiligheidsnormen die het FANC en Wenra (de Associatie van de West-Europese Nucleaire Regulatoren) hadden opgelegd.
Maar de angst voor een stroomtekort met mogelijke afschakelingen waarbij meerdere gemeenten beurtelings in het donker zouden worden gezet, deed de regering naar het ultieme noodwapen grijpen. Ze vroeg Engie een veiligheidsanalyse te maken over de beste manier om de drie oude reactoren toch nog voor een paar winters te verlengen. Eerst werd eraan gedacht om de oude reactoren brandstof te laten "sparen" in de zomer. Zodat ze een of meer winters extra zouden kunnen draaien. Maar dat werd uitgesloten. Zouden de reactoren misschien toch langer kunnen draaien door nieuwe brandstof te laden? De regering vroeg dat Engie zijn inschatting ten laatste op 27 februari aan het FANC zou overmaken. Dat zou dan een finaal oordeel moeten vellen over een veilige verlenging van de drie oudste centrales.
Engie zegt "nee"
Die analyse had Engie op 17 februari klaar. Ook die kon onze redactie inzien. Ze liet geen spaander heel van de vraag van de regering. Engie herhaalde nogmaals wat het eerder al had meegegeven: van geen enkele van de drie reactoren was ooit onderzocht of ze zouden kunnen voldoen aan de laatste veiligheidseisen van WENRA. Het verlengen van de reactoren, ook al was het maar voor een paar maanden, zou tot enorme organisatorische problemen leiden op een site waar al twee kernreactoren moesten worden afgebroken én nog eens twee te elfder ure moesten worden verlengd. En er was gewoon geen brandstof: de voorraad beschikbaar verrijkt uranium was gewoon te klein om naast Doel 4 en Tihange 3 ook nog eens de drie oudste reactoren van een nieuwe lading te voorzien.
Kortom, de conclusie was heel afwijzend: "Engie Electrabel ziet niet hoe zo een optie zou kunnen uitgevoerd worden en zou bijdragen aan de bevoorradingszekerheid in de betrokken periodes."
Het FANC geeft Engie gelijk
Het FANC gaat in zijn nota uitgebreid in op de argumenten van Engie... en geeft Engie op zowat alle punten gelijk. Ze stelt ook vast dat Electrabel zich er stevig tegen verzet, een noodzakelijke voorwaarde om de reactoren langer aan de praat te houden. Een verlenging van de drie oudste kernreactoren geniet dus niet de voorkeur van het FANC.
Het FANC gaat onder meer in op de ouderdom van de reactoren en de onmogelijkheid om ze tegen 2025 aan te passen:
- "Doel 1 en 2 en Tihange 1 zijn de oudste Belgische reactoren en hebben in vergelijking tot de recentste centrales een minder robuust ontwerp. Zij voldoen aan de huidige veiligheidsvereisten, maar voldoen niet aan de verstrengde vereisten die van kracht worden in 2025."
- "Het uitvoeren van de verplichte periodieke veiligheidsherziening voor verdere uitbating, is niet mogelijk tegen de winter van 2025. Concreet betekent dit dat er geen significante veiligheidsverbeteringen zullen zijn bij deze verdere uitbating."
Het FANC erkent ook dat er geen nieuwe kernbrandstof beschikbaar is en besluit: "Na analyse van de veiligheidsappreciatie kan het FANC bevestigen dat de door Electrabel aangehaalde veiligheidsargumenten terechte aandachtspunten vormen. Voor het FANC blijkt duidelijk dat Electrabel geen voorstander is van vermogenswerking van Doel 1 en 2 en Tihange 1 in de betreffende winterperiodes. Hierdoor is er geen positieve beslissing van Electrabel, wat een noodzakelijke voorwaarde is om dit scenario mogelijk te maken."
Een verlenging, zelfs met een paar maanden, van de drie oudste kernreactoren lijkt dus uitgesloten, en de twee nieuwste reactoren waren door werken niet beschikbaar. Het leek erop dat we in de winters '25-'26 en '26-'27 onafwendbaar zouden afstevenen op een stroomtekort.
Twee jongste kernreactoren wél optie voor de moeilijke winters
Ook het FANC beseft dat: meerdere keren wijst het in zijn nota op de ernst van de situatie. In de tien pagina's tellende nota komt het woord "bevoorradingszekerheid" maar liefst 16 keer voor. Op pagina 7 gaat het FANC er nog eens expliciet op in: "Na het kernkabinet van 3 februari 2023 en de daaropvolgende interacties tussen het FANC en Elia, werd de dwingende noodzaak bevestigd voor de bevoorradingszekerheid om de komende winters een bijkomende nucleaire elektriciteitsproductie te hebben. Deze nood kan volgens Elia niet ingevuld worden op enige andere manier."
Drie keer verwijst de nucleaire veiligheidsautoriteit naar "het algemeen belang", dat zou worden geschaad bij een groot stroomtekort. Het schuift verschillende andere scenario's naar voren. Daarin wordt gepuzzeld met alle mogelijke combinaties van oude en nieuwe reactoren: geen enkel scenario blijkt aan de eisen van hoogspanningsnetbeheerder Elia te voldoen. Grosso modo eist Elia minstens twee grote reactoren, die evenwichtig moeten verdeeld zijn tussen Doel en Tihange.
Daarom komt het FANC met een verrassend 'alternatief scenario' op de proppen: "winteruitbating van Doel 4 en Tihange 3 via herplanning van de werken voor de levensduurverlenging". Doel 4 en Tihange 3 zouden dus tijdens de winters van '25-'26 en '26-'27 tóch kunnen draaien door een aantal werkzaamheden op te schuiven tot na 2026.
Spreiding van de veiligheidswerken én nieuwe brandstof
Volgens het FANC moet de aanpak in twee stappen gebeuren:
- de reactoren moeten gedeeltelijk herladen worden met nieuwe kernbrandstof in de zomer van 2025
- de moderniseringswerken moeten gespreid worden in de tijd, waarbij de regering de wettelijke verplichting moet laten vallen om een aantal werken uit te voeren voor de heropstart van de twee kernreactoren.
Die werken zouden kunnen uitgevoerd worden na 2026 tijdens de jaarlijkse onderhoudsbeurten in de zomer. Ze moeten wel in 2029 klaar zijn.
Het FANC beargumenteert ook waarom zo'n aangepaste planning veilig kan verlopen. "Doel 4 en Tihange 3 zijn de meest recente Belgische reactoren en hebben het meest robuuste ontwerp in vergelijking tot de andere reactoren. Zij voldoen aan de huidige veiligheidsvereisten, maar voldoen nog niet volledig aan de verstrengde vereisten die van kracht worden in 2025." Het is blijkbaar ook makkelijker om nieuwe kernbrandstof te bestellen voor de twee jongere kernreactoren.
Engie laat nu wél een opening
Vanzelfsprekend moet ook uitbater Engie-Electrabel willen meestappen in het scenario. Daarom nam FANC al contact op met Electrabel en dat laat hier wel duidelijk een opening. "Intussen werd dit scenario door het FANC reeds informeel afgetoetst met Electrabel dat hierin een mogelijkheid ziet om dit scenario uit te voeren, op voorwaarde dat de nieuwe kernbrandstof beschikbaar zal zijn."
Scenario vraagt aanpassing wetgeving
"Op deze manier zouden deze reactoren al tijdens de winterperiodes 2025-26 en 2026-27, en dus voor de heropstart, kunnen overgaan tot elektriciteitsproductie", besluit het FANC.
De bal ligt nu in het kamp van de regering. Die zal morgenochtend tijdens een extra kern beslissen. Maar het is zeer waarschijnlijk dat ze het voorstel van het FANC aanvaardt. De optie om de drie oudere kernreactoren een paar extra weken extra te laten draaien heeft Electrabel resoluut afgewezen en het FANC gaat mee in die argumentatie. En zoals gezegd: er is echt geen andere mogelijkheid meer om te vermijden dat we in de winters '25-'26 en en mogelijk ook '26-'27 in het donker zitten.
Verrassend noodplan: alleen de jongste kernreactoren kunnen stroomtekort in 2025 vermijden - VRT.be
Read More
No comments:
Post a Comment