De Europese prijs voor aardgas heeft vandaag alweer een record gebroken: tijdens de handel ging de prijs voor het eerst sinds maart weer over de kaap van 300 euro per megawattuur (MWh). Finaal sloot de gasprijs op 292,15 euro, een nieuw record aan de slotbel. Terwijl wij de dupe zijn van de energie-oorlog met Rusland, hebben ze daar in de VS véél minder last van. Hoewel de gasprijzen daar ook stijgen, liggen ze nog altijd vele keren lager dan bij ons.
“De aardgasprijzen liggen nu 9 keer hoger in Europa dan in de VS”, twitterde ING-hoofdeconoom Peter Vanden Houte vandaag. Het grafiekje dat hij erbij zette was even duidelijk als confronterend: terwijl de Europese groothandelsprijs voor aardgas de afgelopen tijd enorm steil in de richting van de 300 euro per megawattuur (MWh) is geklommen, vertoont het blauwe, Amerikaanse lijntje eronder slechts een bescheiden stijging.
Hoe komt dat nu? “In de eerste plaats zijn de Europese en de Amerikaanse gasmarkten twee verschillende markten”, verklaart Mathieu Blondeel, docent en onderzoeker energie- en klimaatpolitiek aan de Warwick Business School in het Verenigd Koninkrijk. “Op beide markten zijn verschillende producenten actief en verschillende afnemers. En hoewel ze via handel met elkaar verbonden zijn, werken ze met twee verschillende beurzen waarop aardgas verhandeld wordt.”
Deze twee markten zijn ook fysiek niet met elkaar verbonden: terwijl er in Europa grote pijpleidingen liggen, zijn onze leidingen niet aangesloten aan de vele aardgasbronnen die de VS rijk is. Wel is er een virtuele pijplijn: met grote zeeschepen kan vloeibaar gemaakt gas (in het Engels Liquified Natural Gas of kortweg LNG) vanuit de VS naar Europese havens getransporteerd worden, zoals die van Zeebrugge, waar het vervolgens weer omgezet kan worden in gas.
Eigen productie
Terug naar onze hoofdvraag: hoe komt het nu dat de Amerikanen veel minder last hebben van de energie-oorlog? “Dat is simpelweg omdat de Amerikanen heel veel binnenlandse productie hebben.” De afgelopen twee decennia is de VS namelijk begonnen met grootschalige ontginning van schaliiegas.
“Mede daardoor zijn zij, in tegenstelling tot ons niet afhankelijk van Rusland en andere landen om gas te importeren", legt Mathieu Blondeel uit. "Zij winnen hun gas bijna helemaal op eigen grondgebied en daardoor hoeven zij dus niet te vrezen dat Rusland de gaskraan dichtdraait, zoals bij ons wel het geval is. En daardoor ligt de aardgasprijs op hun eigen groothandelsmarkt véél lager dan bij ons.”
Vanwaar toch die stijging in de VS?
Maar we zien wel dat de prijs op de Amerikaanse groothandelsmarkt ook gestegen is, recent zelfs even terug tot op het niveau van de jaren waarin de Amerikanen nog niet massaal schaliegas ontgonnen, schrijft de Financial Times. Hoe komt dat dan? “Dat is hoofdzakelijk te wijten aan de werking van de vrije markt", legt Blondeel uit.
"in Amerika zitten grote gasproducenten die ook de enorme prijzen op de Europese markten zien. En in plaats van hun gas op de Amerikaanse markt te verkopen, gaan ze hun gas exporteren naar Europa omdat ze er bij ons veel meer geld voor krijgen. Daardoor wordt het aanbod op de Amerikaanse gasmarkt iets krapper, met een lichte prijsstijging tot gevolg."
Andere elementen
Daarnaast spelen in de VS nog een aantal andere elementen mee, die deze zomer zowat overal meespelen op het noordelijk halfrond van de wereld, weidt Blondeel uit. “Doordat we met een heel warme, droge en vrij windstille zomer zitten, wordt er minder stroom geproduceerd door een aantal hernieuwbare bronnen, zoals waterkracht en windturbines.”
In de VS stijgt de vraag naar elektriciteit dan nog eens, omdat Amerikanen massaal hun airco's opzetten. “En dan zijn gascentrales vaak de gemakkelijkste stroombronnen om aan te schakelen. En daardoor gaat de gasprijs extra omhoog”, besluit Blondeel.
Kan Amerikaans gas onze winter redden?
Kan het Amerikaanse gas onze winter redden? “Zeker op korte termijn zal dat moeilijk zijn”, vreest Blondeel. “Ze zitten al tegen hun maximale exportcapaciteit aan en ze kunnen niet zomaar op een aantal maanden tijd gespecialiseerde LNG-terminals bouwen.” Dus vanuit die hoek moeten we geen wonderen verwachten, aldus Blondeel.
Om de komende winter door te komen, zullen de Europese regeringen uit andere vaatjes moeten tappen. Enerzijds dringen ingrijpende maatregelen zich op, waarbij aan de industrie en burgers gevraagd wordt om vrijwillig hun energieverbruik te verminderen.
Maar ook verplichtingen, zoals in Duitsland, dienen zich mogelijk aan. Daar zullen vanaf volgende maand monumenten, historische gebouwen en dergelijke niet langer belicht worden om esthetische redenen, en ook winkels moeten hun lichtreclames uitzetten.
Anderzijds ziet Blondeel dat er steeds meer wordt nagedacht om in te grijpen op de prijzen en prijsplafonds voor de gasprijs in te voeren, voor huishoudens en/of elektriciteitsproducenten die gas gebruiken om stroom te maken, ook al is dat allerminst vanzelfsprekend.
Zowel Mathieu Blondeel als Kurt Deketelaere, professor milieu- en energierecht aan de KU Leuven, zien in het Amerikaanse gas geen langetermijnoplossing.
Deketelaere ziet dit pijnlijk botsen met het vergroeningsbeleid dat de Europese Unie de afgelopen twee decennia heeft gevoerd. “Het is heel frappant dat we nu de kranen aan het openzetten zijn voor steenkool, gas en olie.”
De professor vreest dat er door de huidige energiekramp nieuwe infrastructuur - zoals gascentrales en LNG-terminals - gebouwd kan worden, die diametraal ingaat tegen de ingeslagen weg, want zulke infrastructuur "bouw je niet voor zes maanden, maar voor lange tijd”.
Beide academici zien tegelijk in dat er - gezien de extreme situatie - wel degelijk iets moet gebeuren om de grote noden te lenigen. Maar dat is dus een heel moeilijk maar dringend vraagstuk.
Beluister hier een gesprek met professor Deketelaere in het Radio 1-programma "De wereld vandaag":
Dure energie. Moet de Europese Unie haar klimaatbeleid herdenken?
Terwijl de Europese gasprijs wéér een record breekt, blijft de VS grotendeels gespaard: hoe komt dit? - VRT NWS
Read More
No comments:
Post a Comment