De federale pensioendeal roept veel vragen op bij experten economie en pensioenen. Is er voldoende rekening gehouden met de betaalbaarheid hiervan? En bereiken een pensioenbonus, voor wie langer aan de slag te blijft, en de maatregelen rond wie een tijdlang deeltijds werkt in zijn carrière, wel hun doel? "Eigenlijk kan niemand blij worden van deze deal", klinkt het.
"Geen rekening gehouden met de betaalbaarheid"
Arbeidseconoom Stijn Baert (UGent) plaatste op Twitter vanmorgen al grote vraagtekens bij de pensioendeal, onder meer bij de betaalbaarheid ervan. "Dit is eigenlijk een heel kleine hervorming: de grootste gemene deler van wat er politiek haalbaar was. Maar de maatregelen kosten enorm veel geld, eerder dan ze iets zullen opleveren", zegt hij.
"We leven boven onze stand: er zijn al jarenlang veel meer uitgaven dan inkomsten in onze staatskas. Met deze pensioendeal verzwaart de factuur nog meer en dat is voor geen enkele generatie een goede zaak. Niet voor dertigers en veertigers, die de algemene pensioenkosten mee zullen dragen, maar ook niet voor de vijftigers en zestigers. Om de pensioenen betaalbaar te houden, zie ik het gebeuren dat er extra belastingen komen op het individuele pensioensparen. En dat treft uitgerekend die groep."
We leven boven onze stand, en deze pensioendeal verzwaart de factuur nog eens
In Nederland en Scandinavië is het pensioenstelsel in het recente verleden wel serieus hervormd. "Daar zie je de redenering dat langer werken meer pensioen oplevert, vertaald naar het beleid. Die drastische omslag is er nu opnieuw niet gekomen. Dat blijkt ook uit het feit dat er naar de uitzonderingsstelsels van NMBS-personeel en militairen en het hogere ambtenarenpensioen niet is gekeken."
"Op geen enkele manier lost deze pensioendeal het probleem van de betaalbaarheid van onze pensioenen op. De discussie over de toekenningsvoorwaarden van de pensioenen is op dat vlak ongeloofwaardig, twee jaar nadat men het minimumpensioen aanzienlijk heeft verhoogd voor niet-werkenden zoals langdurig werklozen", zegt ook Marjan Maes, expert pensioenen van de onderzoeksgroep Economie aan de KU Leuven, campus Brussel. Maes was in het verleden actief op het kabinet van Jan Jambon.
"Het is een ongemakkelijke boodschap, dat we allemaal langer zullen moeten werken, om onze levensstandaard na ons pensioen te kunnen behouden. Maar die boodschap is nu in de verste verte niet gegeven. Het alternatief is dat de levensstandaard wellicht voor iedereen zal dalen, omdat er hogere belastingen zullen komen, om de pensioenen te blijven betalen. Nochtans moet die omslag in mentaliteit en beleid er écht komen, want de vergrijzingsgolf is volop bezig."
"Het is wachten op de technische details, hoe de maatregelen exact worden omgezet in beleid, en hoe precies de criteria worden bepaald rond deeltijds werken of een carrière van 20 jaar voor het minimumpensioen. Het is me ook nog onduidelijk hoe groot de terugverdieneffecten van bepaalde maatregelen worden ingeschat", reageert Yves Stevens, prof. pensioenrecht aan de faculteit rechtsgeleerdheid van de KU Leuven.
"Welk doel streeft de overheid na: mensen langer aan de slag houden, of hogere pensioenen voor een grotere groep mensen?"
"De maatregelen gericht op mensen die grote delen van hun carrière deeltijds gewerkt hebben, schieten hun doel voorbij. Dat zal vrouwen van begin de 60, die intussen gescheiden zijn en tijdens hun huwelijk jarenlang deeltijds gewerkt hebben om hun carrière te combineren met een gezin, niet uit de armoede helpen", zegt Marjan Maes stellig.
"We zien dat de vrouwen nu, dertigers en veertigers, vaker voltijds werken. Het probleem van lage pensioenen voor deeltijdse loopbaan zit bij de groep vrouwen ouder dan 60, maar uitgerekend voor hen lost de maatregel amper iets op. Morrelen aan het minimumpensioen is niet het geschikte instrument om armoede bij vrouwen tegen te gaan. Ik vind het fundamenteel bijzonder erg dat het probleem van een generatie oudere vrouwen in armoede hiermee niet opgelost geraakt."
"Moet je het probleem rond deeltijdse arbeid wel oplossen via de pensioenen?", zegt Yves Stevens daarover. "Je kan er ook voor kiezen om deeltijdse arbeid minder te belasten. Op die manier grijp je in tijdens de beroepscarrière van mensen, en niet daarna pas."
"In bijna de hele Europese Unie krijgen vrouwen gemiddeld minder pensioen, omdat ze minder vaak voltijds werken dan mannen, en dat is een reëel probleem dat opgelost moet worden. Daarbij zal goed gekeken moeten worden hoe men deeltijdse arbeid zal definiëren. Technisch is veel mogelijk, maar er zal goed gekeken moeten worden naar effecten. Zal iemand die halftijds werkt meer pensioen trekken? Hoeveel meer zal dat dan zijn ten opzichte van iemand die voltijds werkt met een lager loon?"
In de Europese Unie krijgen vrouwen gemiddeld minder pensioen dan mannen, omdat ze vaker deeltijds werken: dat moet opgelost worden
De terugkeer van de pensioenbonus, die werknemers beloont met extra pensioen, wanneer ze ervoor kiezen om aan de slag te blijven terwijl ze al op pensioen kunnen: daar plaatsen beide pensioenexperten serieuze vraagtekens bij. Deze maatregel kost veel, en zal weinig opleveren voor de staatskas, zeggen ze.
"Mensen belonen om langer te werken via een bonus vanaf de vroegst mogelijke pensioenleeftijd (60/61/62 jaar), is een vergiftigd geschenk. Dat is in Finland al gebleken, waar de pensioenbonus in 2017 is afgevoerd, omdat die net het omgekeerde effect had. De uittreedleeftijd van mensen die werken, zakte terwijl de vergrijzingkost toenam" legt Maes uit.
"Je ziet ook dat dit extra pensioen vooral terechtkomt bij de hogere economische groepen. Wie effectief langer aan de slag blijft, zijn vooral mensen in kantoorjobs, voor wie het fysiek mogelijk is dat ze blijven doorwerken. Tegenover een bonus, zou echter een malus moeten staan, die mensen die vroeger stoppen met werken dan de wettelijke leeftijd pensioen doet verliezen."
Een pensioenbonus is geen activeringsmiddel: geen enkel bedrag is groot genoeg om mensen langer aan de slag te houden
Die redenering bevestigt Stevens."Geen bonus ter wereld is groot genoeg, om mensen die willen stoppen met werken aan de slag te houden. Terwijl het omgekeerde wél het geval kan zijn: als mensen riskeren om pensioen te verliezen als ze vroeger stoppen met werken, dan kun je een deel van hen wel verder laten. Dat blijkt uit enkele studies in het buitenland."
"Maar eigenlijk gaat dat om een vraag van arbeidsmarktbeleid. Men moet goed kijken naar de beoogde doelstelling. De pensioenbonus geeft mensen die langer werken een groter pensioen. Dat kan op zich een legitiem doel zijn en hoeft niet steeds verband te houden met activeringsbeleid."
"Als het doel van de overheid is om meer pensioen te geven aan wie vanaf een bepaalde leeftijd langer werkt, dan is een bonus ook niet het ultieme middel. Je zou er ook voor kunnen kiezen om de bedrijfsvoorheffing voor werknemers in de laatste x aantal jaren van hun carrière te verlagen, zodat ze meer loon overhouden. De ene maatregel is niet beter dan de andere: alles hangt van je doel af, en is een politieke keuze", zegt Stevens.
"Maatregelen schieten doel voorbij, en wat met de betaalbaarheid?": experts bezorgd over pensioendeal - VRT NWS
Read More
No comments:
Post a Comment