Het zit er bovenarms op tussen twee cruciale spelers in het energiedossier: de federale energieregulator CREG en de hoogspanningsnetbeheerder Elia. In een tweedelig rapport dat intussen weer offline is gehaald, zegt de CREG dat Elia heel veel fouten maakt en dat de netbeheerder ook onvoldoende informatie geeft. De CREG zegt de berekeningen van Elia dan ook niet te kunnen beoordelen. Opvallend: uit de cijfers van Elia leidt de CREG ook af dat er in 2026 nood zal zijn aan één of twee extra gascentrale(s), bovenop de twee gascentrales die nu gepland zijn.
Waar gaat het over?
Onze redactie kon een tweedelig rapport inkijken dat enkele dagen op de site van de CREG heeft gestaan maar intussen is weggehaald. Het rapport, dat goedgekeurd is door het directiecomité van de CREG, gaat over de bevoorradingszekerheid in de winter van 2026. Op heel wat punten heeft de CREG bedenkingen bij de gegevens die Elia voorlegt en de CREG zegt dat er foute cijfers gebruikt zijn.
Maar wie zijn de CREG en Elia?
- CREG ofwel Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en Gas is de federale energiewaakhond
- Elia beheert het hoogspanningsnet in ons land
Het rapport gaat over de bevoorradingszekerheid in de winter van 2026: hoeveel stroom zal er dan voorradig zijn uit welke bronnen, hoeveel zal er geproduceerd worden door gascentrales die daarvoor subsidies nodig zullen hebben en hoeveel aanbod zal er zijn vanuit het buitenland.
Het rapport heet "Voorstel van de parameters waarmee de aan te kopen hoeveelheid capaciteit wordt bepaald voor de Y-4 veiling in 2022 met leveringsperiode 2026-2027" en gaat, technisch gezien, over de vraag voor welke hoeveelheid elektriciteit er een veiling moet worden opgezet. Zo'n veiling, in het jargon CRM-veiling, is eigenlijk een subsidieronde voor de gascentrales die de kernreactoren (in een overgangsperiode) moeten vervangen.
Een van de opvallendste passages uit het rapport is dit: "Concreet betekent dit dat de parameters in het Netbeheerdersverslag leiden tot een bijkomende noodzaak van minstens één, mogelijks twee, grote STEG eenheden, bovenop de 2 STEG-eenheden (Vilvoorde en Awirs) die reeds gecontracteerd werden in de veiling van 2021. " Lees: er zijn één of twee gascentrales extra nodig bovenop diegene die nu al gepland zijn.
1 of 2 extra gascentrale(s) nodig
Doorheen het rapport merkt de CREG op dat de cijfers van Elia voor de winter van 2026 significant afwijken van die voor de winter van 2025, waarvoor er vorig jaar een veiling werd opgezet. (De gascentrales die uit die eerste veiling werden geselecteerd zijn die van Vilvoorde en Les Awirs, beide van Engie Electrabel.) Het tekort wordt door de CREG geschat op "meer dan 1.000 megawatt".
Ruim duizend megawatt is het vermogen van een grote kerncentrale. Of ook: zowat anderhalve grote gascentrale. Dat is dan ook wat de CREG in de passage hierboven schrijft: dat er voor de winter van 2026 nood zal zijn aan één of twee extra gascentrale(s), bovenop de centrales van Vilvoorde en Les Awirs. Dat brengt het totaal aan te subsidiëren gascentrales dus op drie of vier, in plaats van de twee waarover altijd sprake is vanuit de regering.
Het rapport behandelt ook cijfers over energie voorradig vanuit wind en zon, en over beschikbare capaciteit uit het buitenland. Ook over deze (en nog andere) elementen, stelt de CREG grote verschillen vast tussen de cijfers voor 2025 en die voor 2026. In de woorden van het verslag klinkt dat dan zo: "Zoals hierna wordt aangetoond, verschillen de resultaten van het Netbeheerdersverslag significant ten opzichte van de resultaten van het vorige Netbeheerdersverslag. Een kwantitatieve verklaring lijkt de CREG dus noodzakelijk."
Het woord "fout" komt 21 keer voor in de opmerkingen van de CREG.
Elders wijst de CREG, herhaaldelijk, op materiële fouten in de tekst van Elia. Het woord "fout" komt 21 keer voor in de opmerkingen van de CREG. Bijvoorbeeld hier: "De CREG stelt vast dat het aangepaste Netbeheerdersverslag nog steeds een aantal fouten bevat. (...) De CREG meent dat de opstelling van het Netbeheerdersverslag minstens onzorgvuldig is gebeurd." Of nog: "Het Netbeheerdersverslag, zoals gepubliceerd door Elia met het erratum van 23 december 2021, bevat een te groot aantal fouten."
Niet de eerste keer dat CREG en Elia clashen
De conclusie van de CREG is dan ook vernietigend: de regulator zegt dat hij zijn controletaak niet kan uitoefenen, en aanvaardt dan ook geen enkele verantwoordelijkheid voor de berekeningen die de netbeheerder hem voorlegt. "Elia maakt het de CREG bijgevolg onmogelijk om binnen de termijnen haar voorstel uit te brengen, enige controle uit te voeren op de simulaties die aanleiding gaven tot de resultaten in het Netbeheerdersverslag. (...) De CREG wenst geen enkele verantwoordelijkheid te nemen aangaande de gegevens/resultaten uit het Netbeheerdersverslag die zij in dit voorstel gebruikt heeft."
Het is niet voor het eerst dat de regulator CREG en de hoogspanningsbeheerder Elia clashen. Deels komt dat door het verschil in opdracht. De CREG moet de prijs voor de consument bewaken en zal, kort door de bocht geformuleerd, pleiten voor zo weinig mogelijk subsidies. Elia moet er vooral op toezien dat de vraag en het aanbod van elektriciteit op elk moment in evenwicht zijn. Er moet dus altijd voldoende stroom zijn en wat dat kost is, opnieuw kort door de bocht, niet de eerste bekommernis van Elia.
De spanningen tussen de twee die er ook al in het verleden waren, lijken tot een hoogtepunt te komen, nu er cruciale beslissingen moeten worden genomen over de toekomst van onze kerncentrales. De druk op alle spelers in het energieveld is op dit moment enorm. Het is dan ook veelzeggend dat het rapport van de CREG intussen offline is gehaald.
De CREG spreekt intussen van "documenten die voorbarig tijdens een weekend op de website werden gepubliceerd" en zegt dat de twee documenten "zullen worden gepubliceerd zodra Elia bijkomende informatie heeft bezorgd, zoals door de CREG gevraagd en dit dossier bijgevolg kan gefinaliseerd worden". Elia heeft het over een traject dat nog lopende is, waar het bedrijf nu geen commentaar op geeft. Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) heeft een brief geschreven naar zowel Elia als de CREG. Ze vraagt beide partijen constructief samen te werken en de gevraagde gegevens uit te wisselen.
Grote politieke gevoeligheden
Naast het verwijt van onzorgvuldigheid en gebrek aan transparantie aan het adres van Elia, is de nood aan bijkomende gascentrales politiek een gevoelig punt. De kans is bijna nihil dat de gascentrale van Vilvoorde op tijd een vergunning krijgt om nog te kunnen instappen in de eerste subsidieronde. Minister van Energie Tinne Van der Straeten heeft daarvoor dan ook een oplossing uitgewerkt: er komt een regeling waardoor de volgende in de rangschikking de plaats van Vilvoorde kan innemen, zonder dat er een nieuwe veiling nodig is voor de winter van 2025.
Sommigen in de sector vinden het vreemd dat Engie Electrabel zo rustig blijft in de huidige situatie, waarbij het er dus naar uitziet dat het bedrijf zijn subsidies voor Vilvoorde in de winter van 2025 niet zal krijgen. Ligt hier de verklaring voor die rust: dat het bedrijf ook vermoedt dat er eigenlijk meer dan twee gascentrales nodig zijn, en dat Vilvoorde alsnog opgepikt kan worden in de volgende subsidieronde, die voor de winter van 2026?
Het is een gewaagde veronderstelling, maar één die niet uitgesloten is in een context van hoge inzet en grote financiële middelen. Wordt ongetwijfeld vervolgd.
Hoogspanning rond kernuitstap: energiewaakhond CREG wijst netbeheerder Elia op fouten in vernietigend rapport - VRT NWS
Read More
No comments:
Post a Comment