500 dagen ver in de pandemie wordt ondanks een vergevorderde vaccinatie opnieuw druk gedaan over oplopende besmettingen in Europa. De zomer is nog niet in gevaar als we niet te wild doen. Of hoe Duitsland wint van Nederland.
De beruchte Deltavariant lijkt pretbederver voor de zomer van de vrijheid. Nadat ministers in Nederland hun mondkapjes nog maar pas letterlijk over de haag smeten om het einde van de coronaregels aan te kondigen, moest het ontslagnemend kabinet-Rutte afgelopen vrijdag alweer op de rem gaan staan. Disco's moeten weer dicht en in de horeca geldt opnieuw een sluitingsuur vanaf middernacht.
Reden is een explosie van besmettingen, gisteren en vandaag telkens 10.000. Ook in heel wat andere landen - zoals het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Portugal - is sprake van stijgende viruscirculatie, weliswaar nog minder uitgesproken dan in Nederland. Bij ons is er ook een stijging al blijft het aantal nieuwe gevallen voorlopig beperkt. Er zijn in België nu gemiddeld 774 gevallen per dag. Dat is bijna een verdubbeling op een week tijd, maar absoluut klein bier in vergelijking met de meer dan 20.000 gevallen per dag eind oktober vorig jaar.
Waarom is er stress?
De Deltavariant is onderschat. Door het versoepelen van de sociale contacten en het reizen in de zomervakantie was ingecalculeerd dat het aantal besmettingen weer zou gaan oplopen. Maar niemand verwachtte dat het zo snel zou gebeuren als in Nederland. Er wordt meer getest wat deels de stijging verklaart. Maar alle experts zijn het erover eens dat de Deltavariant een serieuze brandversneller is.
Nederlandse experts stellen dat deze in India onstane variant bij vrije circulatie een R-waarde van 7 heeft. Het betekent dat één iemand tijdens zijn besmettelijke periode gemiddeld zeven andere mensen besmet met het coronavirus. Bij het originele virus dat in China ontstond, was die R-waarde ongeveer tussen 2,5 en 3. Conclusie: de Deltavariant is weer een flink stuk besmettelijker dan de Alfavariant - die uit het Verenigd Koninkrijk kwam en lang bij ons dominant was.
Maar we vaccineren toch massaal. Wat is dan het probleem?
In België kregen intussen 8 op de 10 volwassen mensen een eerste prik. De helft is al volledig gevaccineerd. In Vlaanderen kregen zelfs bijna 9 op de 10 mensen ouder dan 18 een eerste prik. Die massale vaccinatie slaagt erin de klassieke ketting van het coronavirus - oplopende besmettingen leidt een kleine twee weken later tot oplopende opnames en nog eens twee weken later snel oplopende sterfgevallen - te doorbreken.
Bij ons zijn er gemiddeld nog 18 opnames per dag - een cijfer dat na lange periode van daling weer wat lijkt te stijgen. Het aantal sterfgevallen is onder drie per dag gezakt. In het ziekenhuis liggen nog 240 mensen, en 93 op intensieve zorg. De ziekenhuizen hadden op het ergste van de crisis 1.500 covid-patiënten op intensieve zorg.
Datzelfde beeld duikt ook op in het buitenland. Interessant is te kijken naar landen die het verst staan in vaccinatie omdat ze een blik op onze nabije toekomst bieden. Het Verenigd Koninkrijk zit aan 87 procent eerste prikken en heeft twee op drie van zijn volwassen inwoners volledig gevaccineerd. Tegenover een oplopend aantal besmettingen door de versoepelingen (32.367 per dag) staat een bescheiden stijging van opnames (563 per dag) en doden (34 per dag). Het aantal opnames is er de voorbije week met 57 procent gestegen (3.081 in totaal) en het aantal doden met 63 procent (192 in totaal).
Israël heeft intussen acht op tien van iedereen onder 20 jaar volledig gevaccineerd. Na ingrijpen door opnieuw oplopende besmettingen lijkt de situatie er weer onder controle. Volgens het corona-dashboard van de Israëlische overheid waren er op 10 juli 261 gevallen. In het ziekenhuis liggen 44 patiënten in zorgwekkende toestand.
De toestand in de ziekenhuizen is ook goed onder controle in Portugal, Frankrijk en Nederland. Boven de Moerdijk liggen 118 mensen in het ziekenhuis, vijf minder dan zaterdag, en 88 patiënten op intensieve, een stijging met 6. En o ja, er zijn nul gemelde overlijdens.
Waarom is er dan toch zoveel drukte?
Omdat toch nog te weinig mensen gevaccineerd zijn om op ons gemak te zijn. Het goede nieuws is dat studies - niet alleen labo-experimenten naar antistofjes in ons bloed maar ook echte bescherming in de fysieke wereld - aantonen dat de vaccins mensen zo goed als volledig beschermen tegen opname in het ziekenhuis. Mits volledige vaccinatie, want onderzoek heeft aangetoond dat het Astra-Zeneca-vaccin na één prik lagere bescherming tegen opname biedt. Nuance is dat bij ons veel minder mensen met Astra geprikt zijn dan bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk.
Minder goed nieuws is dat de vaccins iets minder goed beschermen tegen symptomatische infectie. Het betekent dat we ondanks vaccinatie nog altijd besmet kunnen raken en symptomen ontwikkelen. Dat is vervelend voor het indijken van de pandemie omdat gevaccineerde mensen het virus nog altijd kunnen krijgen en doorgeven.
Daar wringt het schoentje. Coronacommissaris Pedro Facon waarschuwt dat 40 procent van de mensen met onderliggende aandoeningen, of 600.000 mensen, nog niet volledig geprikt zijn. Ook bij de 65+'ers is 20 procent, of 440.000 mensen, nog niet volledig ingeënt. Dat is nog meer dan een miljoen mensen die het meest kwetsbaar zijn voor het virus.
Het klopt dat vooral jongeren nu nog besmet raken. De kans is erg klein dat zij in het ziekenhuis belanden, al maken experts zich wel zorgen over de gezondheidsimpact op lange termijn van coronabesmetting.
Het probleem is dat bij 10.000'en besmettingen per dag toch weer een deel van die mensen in het ziekenhuis zal belanden. Besmette jongeren kunnen ook weer ouderen en kwetsbaren gaan besmetten, van wie een omvangrijk deel dus nog onvoldoende beschermd is tegen de Deltavariant. Bovendien lopen die jongeren rond in grootstedelijke wijken zoals in Brussel. Daar is de vaccinatiegraad in sommige buurten nog echt laag en dreigen dus lokaal brandhaarden uit te breken.
Massa-besmetting dreigt zo op dit moment nog altijd tot weer stijgende opnames te leiden. De ziekenhuizen zijn trouwens ook nog altijd uitgestelde zorg van tijdens eerdere corona-golven aan het inhalen.
Zijn er ook oplossingen?
Er is geen reden tot paniek. De Deltavariant is dan wel besmettelijker, maar voorlopig is er geen bewijs dat hij ook zieker maakt. Zeker is dat het nieuwste coronavirus zal blijven muteren en op heel lange termijn zal evolueren tot een onschadelijk verkoudheidsvirus. Maar het is onduidelijk hoe het op kortere termijn zal evolueren.
Zoals alles in de natuur doet het virus alles in functie van overleven. Het heeft er baat bij besmettelijker te worden. Maar het is moeilijker te zeggen wat de link is tussen besmettelijker worden en de mate van virulentie: hoe ziek het mensen maakt. Volgens wetenschappers kan het zijn dat het virus op korte termijn ziekmakender wordt, of evengoed totaal niet.
Het is wel slim om het virus niet volledig vrij zijn gang te laten gaan. Want elke besmetting - waarbij het virus zichzelf kopieert - betekent ook een nieuwe kans op een nieuwe variant. Het lijkt sterk dat er plots een variant komt die volledig weet te ontsnappen aan vaccins, maar nieuwe varianten kunnen wel onze bescherming beetje bij beetje ondergraven. Daarom worden er door de fabrikanten ook updates gemaakt van de huidige vaccins.
Duitsland toont misschien wel de weg om de zomer door te komen. Het land zit momenteel onder 1.000 coronagevallen per dag. Duitsland heeft ervoor gekozen gradueel te versoepelen in plaats van alles open te gooien, een beetje wat Nederland deed. Het Nederlandse voorbeeld - en eigenlijk ook het wedervaren van Belgische jongeren in Spanje - toont nog eens waar het coronavirus zo sterk in is. Op weinig verluchte plekken waar mensen opeengepakt zitten, kan één besmet persoon via superverspreiding vrijwel iedereen besmetten. Het inzetten van sneltesten heeft in Nederland aangetoond dat besmette personen niet altijd ontdekt worden. In Duitsland kan tegenwoordig ook veel, maar ze doen gewoon niet te wild.
Wat betekent dit voor de versoepelingen bij ons?
Volgende vrijdag staat een overlegcomité gepland tussen federale en regionale topministers. De bedoeling was initieel een laatste keer bijeen te komen om de timing af te spreken voor het lossen van de laatste coronamaatregelen. Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) houdt eraan vast om tegen september terug te keren naar een min of meer normaal leven. Federale ministers Frank Vandenbroucke (Vooruit) en Annelies Verlinden (CD&V) zijn een pak voorzichtiger in hun bewoordingen.
Zij kondigen alvast strengere controles aan op terugkerende reizigers, maar laten in het midden of er vrijdag verstrengingen komen of versoepelingen worden uitgesteld.
Pedro Facon zegt te bekijken wat gebeurt in landen als het Verenigd Koninkrijk, Israël en Portugal en hoe de vaccinaties daar de verhouding tussen besmettingen en hospitalisaties beïnvloeden. Voorts blijft hij hameren op basisregels zoals het dragen van mondmaskers, het bewaren van de anderhalve meter afstand en het versterken van de beschermingsdijken tegen het virus. Hij werkt aan een advies voor het overlegcomité.
Duitsland betere coronagids dan Nederland - De Tijd
Read More
No comments:
Post a Comment