De politieke carrière van Mark Rutte hangt aan een zijden draadje. De coalitiepartners in de ontslagnemende Nederlandse regering geven aan dat ze in het volgend kabinet liever een andere premier zien.
Twee weken na de parlementsverkiezingen - die Rutte een riant uitzicht gaven op een vierde ambtstermijn - streed de Nederlandse premier donderdag voor zijn politieke overleven.
Tijdens een fel marathondebat in de Tweede Kamer lag hij onder vuur omdat hij het parlement zou hebben voorgelogen. 'Teflon Rutte', de man aan wie niets blijft kleven, werd plotseling vergeleken met de notoire Amerikaanse president Richard Nixon, die zijn misstappen steevast ontkende met de mantra 'Ik ben geen oplichter'.
De heisa draait rond een uitgelekte notitie van de verkenners die het pad moesten effenen voor de regeringsformatie. In de notitie stond dat het kritische CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt het best een 'functie elders' zou krijgen.
Het leek alsof Omtzigt een prijs moet betalen voor zijn rol in het blootleggen van de toeslagenaffaire. Dat schandaal, waarbij duizenden Nederlanders ten onrechte werden beschuldigd van fraude, leidde in januari tot de val van de regering.
Achterkamertjespolitiek
De Tweede Kamer besloot de kwestie uit te spitten, omdat de notitie de indruk wekte van achterkamertjespolitiek met verkenners die niet neutraal zijn. De grote vraag was wie had gesuggereerd om Omtzigt politiek te liquideren.
Rutte beweerde vorige week stellig dat hij met de verkenners nooit over het CDA-parlementslid had gesproken. Maar uit de vrijgegeven verslagen van de verkenners bleek donderdag dat Rutte wel over Omtzigt had gesproken. 'Je moet wat met Omtzigt: minister maken', stond in een verslag.
Is er nog een mogelijkheid om het beschadigde vertrouwen te herstellen?
Rutte wrong zich in de Tweede Kamer in allerlei bochten om zijn vel te redden. 'Ik heb niet gelogen', zei hij. 'Ik heb me dat achteraf verkeerd herinnerd.'
De premier werkte zich nog dieper in de nesten toen hij toegaf dat hij donderdag om 7.30 uur 'via via' te horen kreeg dat zijn opmerking over Omtzigt openbaar zou worden. Dat was anderhalf uur voor de andere partijen de verslagen konden inkijken. Rutte goot olie op het vuur toen hij weigerde te zeggen wie hem had geïnformeerd.
Na een avondpauze ging het debat donderdagavond laat voort met een verhoor van de twee verantwoordelijke verkenners, die inmiddels bedankt zijn voor bewezen diensten. Een van hen, Kajsa Ollongren, benadrukte dat ze zich het gesprek over Omtzigt niet herinnerde. Zijn naam viel volgens haar terloops in een gesprek en werd opgetekend door een aanwezige ambtenaar. Het was Ollongren die vorige week per ongeluk de opmerking over Omtzigt lekte toen ze werd gefotografeerd met een stapel documenten.
Uiteindelijk overleefde Rutte nipt een vertrouwensstemming om aan te blijven als ontslagnemend premier. Maar belangrijker is dat een motie van afkeuring alleen van bij de eigen VVD-fractie geen steun genoot. Met andere woorden: de trouwste coalitiepartners Sigrid Kaag van de linksliberale D66 en Wopke Hoekstra van het christendemocratische CDA steunden de afkeuring en geven zo aan dat ze in het volgend kabinet liever door een ander figuur geleid zien.
Geloofwaardigheid Rutte
Duidelijk is dat het schandaal de geloofwaardigheid van Rutte onderuit heeft gehaald en zijn reputatie bevestigt als politicus die graag alle potjes gedekt houdt, wat al langer bekendstaat als de Rutte-doctrine. 'Rutte gedraagt zich als een zonnekoning', zei de sociaal-democrate Lilianne Ploumen (PvdA). Volgens de rechts-populist Geert Wilders (PVV) zou Rutte 'dronken van de macht' het parlement buitenspel hebben proberen te zetten door een 'schandalige koehandel'.
Rutte lijkt de greep op de regeringsformatie helemaal kwijt te zijn gespeeld. Dodelijk was de interventie van Sigrid Kaag, het boegbeeld van het links-liberale D66. 'Is er nog een mogelijkheid om het beschadigde vertrouwen te herstellen?', vroeg ze zich af.
Na de verkiezingen werd verwacht dat de VVD van Rutte en D66 samen het 'motorblok' zouden vormen van de nieuwe regering onder leiding van Rutte, het liefst aangevuld met het CDA van Omtzigt en een vierde partij. Het kan zijn dat het motorblok identiek blijkt, maar mogelijk is een ander figuur nodig als smeersel.
Rutte overleeft nipt maar gehavend motie van wantrouwen - De Tijd
Read More
No comments:
Post a Comment